Soạn bài lớp 10: Tấm Cám cùng Tóm tắt truyện Tấm cám được sưu tầm được dưới đây sẽ giúp các bạn học sinh có thêm tài liệu tham khảo.Soạn văn lớp 10 Truyện Tấm Cám trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam được sưu tầm và giới thiệu với các bạn để tham khảo về trận đấu tranh vô cùng quyết liệt giữa cái thiện và cái ác từ đó tất cả chúng ta rút ra nhiều bài học để giúp học tập tốt môn ngữ văn lớp 10 chuẩn bị cho bài giảng của học kỳ mới sắp tới đây của mình. Chúc các bạn học tốt, mời các bạn tham khảo
1. Soạn bài: Tấm Cám mẫu 1
1.1. Hướng dẫn soạn bài
a. Bố cục: 2 phần
– Phần 1: (từ đầu đến “đẹp thế”): Về thân phận của Tấm – cô gái mồ côi và con đường đến với hạnh phúc.
– Phần 2: (từ “Vào cung vua” đến hết): Trận đấu tranh quyết liệt của Tấm để giành lại sự sống và hạnh phúc.
b. Tóm tắt
Tấm mồ côi cha từ nhỏ, nàng sống với mẹ con dì ghẻ Cám. Mẹ con Cám thường xuyên bắt Tấm làm việc vất vả. Một lần đi bắt cá, Cám chút hết giỏ tôm cá của Tấm, trong giỏ còn mỗi con cá Bống, Tấm mang về nuôi. Mẹ con Cám thịt cá Bống. Nhà vua mở hội, mẹ con Cám bắt Tấm ở nhà nhặt thóc gạo trộn lẫn, được Bụt giúp Tấm dược đi chơi hội, trên đường đi Tấm đánh rơi hài. Nhà vua nhặt được, ai đi vừa chiếc hài sẽ lấy làm vợ. Tấm đi vừa hài và trở thành hoàng hậu. Mẹ con Cám lập mưu giết Tấm, Tấm biến thành chim Vàng Anh, cây xoan đào, khung cửi, quả thị. Cuối cùng Tấm gặp lại nhà vua và sống trong cung hạnh phúc đến suốt đời.
Soạn văn 10 Câu 1 (trang 72 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1)
– Xung đột truyện: quan hệ dì ghẻ – con chồng, giữa những người chị em cùng cha khác mẹ.
– Tranh chấp truyện trổ tài qua các sự việc:
+ Chiếm yếm đỏ.
+ Con cá bống.
+ Tấm đi xem hội – thử giày.
+ Chết chóc và sự hóa thân của Tấm (chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, quả thị).
– Bản chất của xung đột:
+ Sự tranh giành quyền lợi về vật chất và trí não trong cuộc sống gia đình và xã hội.
+ Thói xấu xa, ích kỉ, độc ác của con người.
– Diễn biến truyện phát triển qua hai tuyến nhân vật:
+ Tuyến nhân vật phản diện – mẹ con Cám: càng ngày càng tàn nhẫn, độc ác.
+ Tuyến nhân vật chính diện – Tấm: hành động và phản ứng yếu ớt về sau càng quyết liệt và chủ động tranh đấu.
Soạn văn 10 Câu 2 (trang 72 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1)
– Tấm trải qua 4 lần hóa thân: Tấm bị giết hóa thành chim Vàng Anh => cây xoan đào => khung cửi => quả thị, nghĩa là đều hóa thành vật.
– Bốn hình thức biến hóa này cho thấy vẻ đẹp, phẩm chất của Tấm trong sáng, mộc mạc đó cũng là sự chuyển biến trong ý thức tranh đấu của nhân vật.
=>Quá trình biến hóa của nhân vật là yếu tố kì ảo trổ tài sức sống mãnh liệt của Tấm, của cái thiện và của công lí.
Soạn văn 10 Câu 3 (trang 72 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1)
So với tác giả dân gian hành động trả thù của Tấm so với mẹ con Cám như vậy là thích đáng, là thích hợp với những gì mà mẹ con Cám đã gây ra.
=>Phản ánh đạo lí nhân dân: ở hiền gặp lành, ác giả ác báo.
Soạn văn 10 Câu 4 (trang 72 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1)
Bản chất tranh chấp và xung đột trong truyện:
– Tranh chấp và xung đột trong gia đình phụ quyền thời cổ xưa: tranh chấp giữa dì ghẻ và con chồng.
– Tranh chấp xã hội và quyền lợi và địa vị, giữa người bị áp bức và kẻ áp bức.
=> Tranh chấp tổng quan nhất: tranh chấp giữa cái thiện và cái ác.
1.2. Luyện tập
Những đặc trưng của thể loại truyện cổ tích thần kì được dấu hiệu trong Tấm Cám:
– Cốt truyện có sự tham gia của nhiều yếu tố thần kì: nhân vật ông Bụt, xương cá Bống và những lần biến hóa của nhân vật.
– Truyện được kết cấu theo khuôn mẫu thông dụng của truyện cổ tích thần kì: nhân vật chính phải trải qua nhiều hoạn nạn cuối cùng mới được hưởng hạnh phúc.
– Truyện phản ánh những xung đột trong xã hội thời kì đã có sự phân tách giai cấp. – Trổ tài ước mong của nhân dân lao động về sự công bằng, hạnh phúc gia đình.
– Truyện kết thúc có hậu trổ tài tư tưởng nhân đạo của nhân dân ta.
2. Soạn bài: Tấm Cám mẫu 2
2.1. KIẾN THỨC CƠ BẢN
2.1.1. Truyện cổ tích là những tác phẩm tự sự dân gian mà cốt truyện và hình tượng được hư cấu có chủ định, kể về số phận những con người bình thường trong xã hội có giai cấp, trổ tài trí não nhân đạo và lạc quan của nhân dân lao động.
Truyện cổ tích được chia thành ba loại: cổ tích về loài vật, cổ tích sinh hoạt và cổ tích thần kì. Truyện cổ tích thần kì phong phú nhất và chiếm số lượng nhiều nhất.
2.1.2. Đặc trưng của truyện cổ tích thần kì
-
Sự tham gia của yếu tố thần kì là khá thông dụng (tiên, bụt, sự biến hoá thần kì, những vật có phép màu…).
-
Kết cấu tương đối thống nhất: Dạng kết cấu thông dụng là nhân vật chính trải qua những phiêu lưu, hoạn nạn, thử thách, cuối cùng đạt được ý nguyện của mình.
-
Nhân vật chính phần lớn là những con người bình thường.
-
Tranh chấp, xung đột gia đình và xã hội được trổ tài dưới dạng tổng quan: tranh đấu giữa cái tốt và cái xấu, giữa cái thiện và cái ác.
2.1.3. Tấm Cám là truyện cổ tích tiêu biểu cho loại cổ tích thần kì. Mẩu truyện là trận đấu tranh vô cùng quyết liệt giữa cái thiện và cái ác. Mẹ con Cám tàn nhẫn và độc ác đã cướp đoạt toàn bộ những gì thuộc về Tấm và hơn nữa còn muốn tiêu diệt Tấm đến cùng. Thế nhưng bằng sức sống, sức trỗi dậy mãnh liệt, bằng ước mong và niềm lạc quan của người lao động, Tấm đã đứng lên chiến tranh quyết liệt với cái ác và giành thắng cuộc.
2.2. RÈN KĨ NĂNG
2.2.1. Tóm tắt cốt truyện Tấm Cám
Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ. Cha mẹ mất sớm, Tấm ở với dì ghẻ là mẹ của Cám. Dì ghẻ là người cay nghiệt, bắt Tấm phải làm lụng rất vất vả. Trái lại, Cám được nuông chiều. Một lần, khi đi bắt tôm tép ngoài đồng, để được thưởng chiếc yếm đỏ, Cám đã lừa Tấm, trút hết tép vào giỏ của mình. Tấm khóc, Bụt hiện lên bảo Tấm mang con bống còn sót lại trong giỏ về nuôi ở giếng. Mẹ con Cám biết chuyện, lừa Tấm đi chăn trâu đồng xa, bắt bống giết thịt. Mất bống, Tấm ngồi khóc thì Bụt lại xuất hiện và bảo Tấm hãy nhặt lấy xương bống bỏ vào bốn lọ chôn ở bốn chân giường. Ít lâu sau, nhà vua mở hội. Dì ghẻ lấy gạo trộn lẫn với thóc, bắt Tấm ở nhà nhặt rồi cùng Cám đi trảy hội. Tấm ngồi khóc một mình, Bụt lại xuất hiện và sai đàn chim sẻ xuống nhặt giúp, lại bảo Tấm đào các lọ chôn ở chân giường lên để có đủ mọi thứ để đi trảy hội. Trên đường trảy hội, khi phóng ngựa qua chỗ lội Tấm đánh rơi một chiếc giày mà không kịp nhặt. Nhà vua đi qua nhặt được chiếc giày xinh xắn liền ra hạ lệnh để toàn bộ đàn bà con gái đi xem hội ướm thử, ai đi vừa thì sẽ lấy làm vợ. Toàn bộ không ai ngoài Tấm đi vừa chiếc giày. Tấm được rước vào cung làm vợ vua.
Ngày giỗ cha, Tấm về nhà, mẹ con Cám ghen ghét bày mưu để Tấm trèo cau rồi chặt gốc, giết chết Tấm. Cám vào cung thay Tấm. Tấm chết hoá thành chim vàng anh quấn quýt bên vua, Cám bắt chim làm thịt vứt lông chim ra vườn. Lông chim hoá ra hai cây xoan đào, vua thấy đẹp bèn sai mắc võng nằm chơi hóng mát hằng ngày, Cám sai chặt hai cây xoan đào làm khung cửi. Cám ngồi dệt, từ khung cửi phát ra tiếng oán trách. Cám đem đốt khung cửi, vứt tro ra xa hoàng cung. Từ đống tro mọc lên cây thị, đến mùa thị nêu ra một quả và được bà lão hàng nước đem về. Hàng ngày, khi bà lão đi vắng, Tấm từ trong quả thị chui ra giúp bà mọi việc trong nhà xong lại chui trở vào. Bà lão rình hiểu rằng bèn ôm choàng lấy Tấm, nhận làm con. Một hôm vua đi chơi qua, ghé vào quán nước của bà lão, nhận thấy Tấm và đón nàng về cung. Thấy Tấm ngày càng xinh đẹp, Cám hỏi, Tấm lừa Cám tự đào hố rồi sai đổ nước sôi. Cám chết, Tấm đem xác làm mắm và gửi về cho dì ghẻ. Mụ dì ghẻ ăn đến khi mắm gần hết thì thấy đầu lâu con gái, mụ lăn đùng ra chết.
2.2.2. Diễn biến của truyện có thể chia thành hai giai đoạn
-
Từ đoạn truyện về chiếc yếm đỏ đến đoạn truyện Tấm đi xem hội phản ánh tranh chấp xoay quanh những quyền lợi về vật chất và trí não trong cuộc sống hàng ngày.
-
Đoạn còn lại liên quan đến tử vong của Tấm và sự hóa thân trở đi trở lại của cô, xuất hiện những tranh chấp về địa vị và quyền lợi đẳng cấp (tranh chấp xã hội) nên tính quyết liệt của tranh chấp hiện rõ hơn.
Diễn biến của cốt truyện cho ta hình dung về xu hướng phát triển của hai tuyến nhân vật:
-
Tuyến mẹ con Cám: càng ngày càng tỏ ra độc ác hơn, tàn nhẫn hơn.
-
Tuyến nhân vật Tấm, từ những hành động và phản ứng yếu ớt, cô đã trở nên quyết liệt và chủ động hơn để đòi lại hạnh phúc đích thực của mình.
2.2.3. Tấm sau thời điểm chết đã hóa thân trở đi trở lại thành: chim vàng anh – hai cây xoan đào – khung cửi – quả thị, nghĩa là đều hóa thành vật. Sự hóa thân thần kì này phản ánh một tư tưởng của dân gian xưa: tư tưởng đồng nhất giữa người và vật. Cả bốn hình thức biến hóa này đều cho thấy vẻ đẹp về phẩm chất của nhân vật vẫn không thay đổi: mộc mạc và sáng trong. Bốn lần biến hóa còn cho thấy sự biến chuyển trong ý thức tranh đấu của nhân vật.
Ví dụ: Khi là chim vàng anh, nhìn thấy Cám đang giặt áo, chim nói: “Phơi áo chồng tao, phơi lao phơi sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao”. Nhưng khi chiếc khung cửi lên lời, nó quyết liệt hơn:
Cót ca, cót két
Lấy tranh chồng chị
Chị khoét mắt ra
Có thể nói ý nghĩa chung nhất của quá trình biến hóa ấy là trổ tài sức sống mãnh liệt của Tấm. Sức sống ấy không thể bị tiêu diệt bởi bất kể một thế lực nào. Và nó chính là nguyên nhân trọng yếu nhất tạo ra thắng cuộc cuối cùng của nhân vật.
2.2.4. Bản chất của tranh chấp và xung đột trong truyện Tấm Cám.
Tranh chấp và xung đột trong truyện cổ tích này trước hết là tranh chấp và xung đột trong gia đình phụ quyền thời cổ xưa (tranh chấp dì ghẻ tranh chấp con chồng). Nguyên nhân bắt nguồn từ việc kế thừa tài sản và hưởng những quyền lợi vật chất của các thành viên (con cái) trong gia đình. Truyện cũng thấp thoáng xuất hiện những tranh chấp xã hội (về quyền lợi và địa vị) nhưng không phải là chủ đạo. ý nghĩa chung nhất của tác phẩm toát lên từ tranh chấp giữa cái thiện và cái ác. Đó là trận đấu tranh giữa người lương thiện và những kẻ vô lương.
2.2.5. Hành động Tấm giội nước sôi giết Cám, lấy xác làm mắm, gửi cho dì ghẻ ăn gây nhiều tranh cãi và không ít người phản đối cho rằng hành động ấy làm mất đi vẻ đẹp vẹn toàn của nhân vật Tấm. Thực ra phải hiểu rằng: trong truyền thống cảm nhận của dân gian, người ta không quan tâm đến tính chất dã man của sự việc. Theo tư tưởng “ác giả ác báo” người ta chỉ Note đến việc cái ác bị trừng trị như vậy nào và với mức độ ra sao. Với tác giả dân gian, kết cục của mẹ con Cám như vậy là thích đáng, là thích hợp với những gì mà mẹ con mụ đã gây ra.
2.2.6. Những đặc trưng của thể loại truyện cổ tích thần kì được dấu hiệu trong Tấm Cám:
-
Cốt truyện có sự tham gia của nhiều yếu tố thần kì: nhân vật Bụt, xương cá bống và những lần biến hóa của nhân dân chính.
-
Về kết cấu, truyện có dạng: nhân vật chính phải trải qua nhiều hoạn nạn cuối cùng mới được hưởng hạnh phúc. Đây là một trong những kiểu kết cấu khá thông dụng của loại truyện cổ tích thần kì.
-
Truyện phản ánh những xung đột trong xã hội thời kì đã có sự phân tách giai cấp.
-
Kết thúc truyện có hậu mang tính nhân đạo và lạc quan.
Nguồn: Tổng Hợp
