Sơ đồ tư duy mindmap, phương pháp ghi nhớ thông tin hiệu quả

Sơ đồ tư duy mindmap là phương pháp tư duy và ghi nhớ thông minh được áp dụng rất rộng rãi. hãy cùng chúng tôi xây dựng sơ đồ tư duy qua bài đọc sau nhé.

Có lẽ bạn đã nghe đâu đó về cái phương pháp được gọi là sơ đồ tư duy mindmap. Sơ đồ tư duy mindmap là một phương án tốt giúp tối ưu hóa khả năng ghi chép, khả năng thu thập và xử lý thông tin một cách nhanh chóng và giúp bạn ghi nhớ thông tin lâu hơn.

Để không mất thời gian bạn có thể sử dụng mindmap để vẽ ra những nội dung bạn cần ghi nhớ theo kiểu vắn tắt, ghi nhớ các nội dung phức tạp hoặc kết nối những thông tin rời rạc với nhau. Mindmap hiện nay được sử dụng vô cùng phổ biến và ở hầu hết tất các lĩnh vực. Để hiểu rõ hơn về phương pháp này và cách áp dụng thì hãy tiếp tục theo dõi phần tiếp theo của bài viết nhé.

Sự ra đời của mindmap?

 Vào cuối năm 60 của thế kỷ 20, phương pháp mindmap đã được nghiên cứu và phát triển bởi ông Tony Buzan. Ông nhận ra rằng não bộ của con người chúng ta có khả năng ghi nhớ vô cùng tuyệt vời. Đến đầu năm 70 ông đã cùng Peter Russell phát triển phương pháp này đến nhiều nơi như cơ quan quốc tế hay các học viện giáo dục

Sơ đồ tư duy mindmap là gì?

Mindmap là một phương pháp trình bày ý tưởng bằng hình ảnh, giúp não bộ phát huy tối đa khả năng ghi nhớ, khái quát hóa thông tin, tạo ra ý tưởng mới.

Phương pháp này tạo ra nhằm tận dụng khả năng ghi nhớ của bộ não, bằng cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh để ghi nhớ tổng hợp phân tích vấn đề và thể hiện lên một sơ đồ phân nhánh. Phương pháp này vô cùng phổ biến nhưng nó chưa bao giờ được người Việt ưa chuộng.Theo nghiên cứu, hiện nay trên thế giới có hàng triệu người đã và đang sử dụng sơ đồ tư duy và đạt được những hiệu quả vượt bậc, nhất là trong lĩnh vực giáo dục. 

Dùng sơ đồ tư duy mindmap trong những trường hợp nào?

Với một công dụng như vậy thì mindmap được sử dụng rất phổ biến, không chỉ dùng cho đối tượng học sinh, sinh viên mà những người đã làm, trong các dự án muốn trình bày ý tưởng, thì mindmap vô cùng tuyệt vời. ứng dụng của mindmap 

3.1.Mindmap là phương pháp để ghi chép nhanh chóng và hữu ích

Chắc chắn trong quá trình học tập không ít lần chúng ta gặp phải tình trạng quá tải khi lượng kiến thức cần ghi chép quá lớn. Chính vì thế, sơ đồ tư duy chính là phương tiện hữu hiệu giúp bạn không bị bỏ sót bất kỳ nội dung quan trọng nào mà vẫn đem lại sự thoải mái và hứng khởi. Bằng cách ghi nhớ thông tin qua việc ghi chú lại những từ khóa quan trọng ( có thể minh họa bằng việc dùng bút màu để thể hiện) và liên kết chúng lại với nhau để tạo ra bức tranh toàn diện giúp người học. 

3.2. Tổng hợp lại kiến thức

Sau mỗi bài, chương việc tổng hợp lại kiến thức là bước quan trọng không thể thiếu để giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện nhất về bài học cũng như giúp tìm ra mối liên hệ giữa các kiến thức. Từ đó giúp hiểu sâu và ghi nhớ lâu hơn. Tuy nhiên, những phương pháp như kẻ bảng hay tổng hợp bằng cách ghi chép thường mang tới cho người học sự nhàm chán và hiệu quả không cao. Vì thế, lựa chọn sơ đồ tư duy để tổng hợp kiến thức là giải pháp vô cùng hữu hiệu. và phương pháp này sẽ mang đến cho bạn hứng thú phục vụ cho kì thi với kết quả tốt nhất

3.3. Tóm tắt bài thuyết trình

Trong quá trình học tập trên lớp chắc chắn không thể thiếu những buổi thuyết trình để nâng cao khả năng nói trước đám đông cũng như để học sinh, sinh viên chủ động hơn trong việc tìm hiểu và khai thác nội dung bài học. Như các bạn đã biết, thuyết trình bao gồm rất nhiều phần và nội dung cần ghi nhớ. Vì thế, nhiều bạn có cảm giác lo sợ khi không thể nhớ được toàn bộ nội dung thuyết trình. Sơ đồ tư duy chính là giải pháp hiệu quả nhất. Khi chuẩn bị thuyết trình chỉ cần nhìn lại sơ đồ tư duy mà mình đã tạo lập sẽ giúp các bạn tái hiện thông tin và tăng khả năng diễn đạt. Hơn nữa, khi sử dụng sơ đồ tư duy để thuyết trình cũng khiến cho người xem không cảm thấy nhàm chán khi phải đọc slide quá dài mà thay vào đó là những hình ảnh minh họa thú vị, ngắn gọn. 

3.4. Ôn tập thi cử

Bước vào mùa thi cử học sinh, sinh viên phải đối mặt với việc ôn thi rất nhiều môn học, một lượng kiến thức khổng lồ khi phải tiếp thu cùng một lúc, trong một khoảng thời gian ngắn. Vì áp lực này mà nhiều học sinh, sinh viên coi thi cử như một nỗi lo sợ và bị ám ảnh vô cùng. Để giải quyết việc này, lựa chọn và chắt lọc ra những ý chính và cơ bản nhất sau đó đưa vào sơ đồ tư duy sẽ giúp cho người học nhanh chóng nắm được những kiến thức quan trọng, cơ bản nhất.

3.5. Phân tích một vấn đề phức tạp để dễ hiểu nhất

Có những vấn đề cần ghi nhớ nhưng nội dung của nó vô cùng phức tạp. Để ghi nhớ một cách có hệ thống và đầy đủ thì sơ đồ tư duy là một lựa chọn rất hiệu quả.

Có thể thấy, việc chia nhỏ một vấn đề khó theo dạng phân nhánh giúp chúng ta hiểu và nhận ra vấn đề một cách đơn giản hơn. Việc làm này không chỉ giúp hiểu vấn đề sâu sắc mà còn giúp người tạo lập nhận ra được những đặc điểm nổi bật cũng như bản chất của vấn đề. 

4. Quy trình vẽ sơ đồ tư duy

Để vẽ ra một sơ đồ tư duy, đòi hỏi bạn phải có kỹ năng trong việc tổng hợp kiến thức, biết sắp xếp logic các thông tin, biểu diễn các thông tin một cách ngắn gọn, đầy đủ và cụ thể.

Vậy làm thế nào để tạo ra được một sơ đồ tư duy mang đủ những điều kiện trên? 

Dưới đây sẽ là thứ tự các công việc để tạo ra một sơ đồ tư duy vừa thông minh vừa hiệu quả

Bước 1. Xác định từ khóa chính cần phân tích

Để hoàn thành bước này, trước tiên các bạn nên đọc lướt một lần toàn bộ nội dung cần đưa vào sơ đồ tư duy. Sau đó, ghi nhớ những cụm từ thật sự quan trọng. Thông thường là đề bài hay các tiêu đề lớn có trong sách,… Từ khóa chính là từ mà bạn cần phân tích khi vẽ sơ đồ tư duy. Chỉ cần nhìn vào từ khóa, bạn sẽ nắm bắt được nội dung phía trong và bắt đầu dùng các đường vẽ và mũi tên để thể hiện được bản chất của từ khóa. Do đó, để hình thành một sơ đồ tư duy, điều vô cùng cần thiết và cơ bản nhất đó là thiết lập một từ khóa.

Sau khi xác định cho mình được một từ khóa, việc cần làm là đưa từ khóa ấy vào trang giấy làm cơ sở đầu tiên cho sơ đồ tư duy của mình. Thông thường từ khóa chính sẽ được đặt ở vị trí trung tâm. Sử dụng bút màu linh hoạt để làm nổi bật từ khóa chính. Việc đặt từ khóa chính vào trung tâm cũng giúp cho não bộ được kích thích khả năng sáng tạo, sự tự do để thỏa sức thể hiện các ý tưởng một cách phóng khoáng, tự nhiên.

Bước 2: Xác định các từ khóa phụ phục vụ phân tích từ khóa chính

Sau khi đã có được từ khóa chính, bạn cần đào sâu khai thác các nội dung của từ khóa chính. Tùy vào tù khóa chính bạn phân tích và xác định các từ khóa phụ, thông thường sẽ dao động từ 2 đến 5 từ khóa. Việc xác định từ khóa phụ phải đảm bảo đầy đủ để phát triển từ khóa chính. Không nên lược bớt hay thu gọn bài vẽ bằng cách bỏ đi từ khóa. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng của sơ đồ. 

Ở bước này, các từ khóa phụ có thể được làm nổi bật bằng cách viết chữ cách điệu hoặc in hoa. Bạn cũng có thể thêm màu sắc hoặc làm đậm các nhánh chứa từ khóa phụ để dễ dàng thu hút sự chú ý và tìm kiếm thông tin.

Khi bạn không nhớ được nội dung của bài, nhưng dựa vào từ khóa phụ bạn có thể bằng lời văn mà có thể diễn đạt từ khóa chính. Chính vì vậy, bước này là bước vô cùng quan trọng.

Bước 3: Tiếp tục triển khai các nhánh nhỏ hơn.

Đây là bước xây dựng nội dung cho sơ đồ, được diễn đạt dưới dạng lời văn.

Sau khi đã có từ khóa chính và các từ khóa phụ, các bạn cần hướng đến cách triển khai các nội dung cần thiết chú ý ngắn gọn xúc tích nhưng vẫn đầy đủ. Việc tạo lập được các từ khóa ở trên chính là quá trình tạo nên khung xương chính cho toàn cảnh sơ đồ tư duy của bạn. Việc triển khai các nhánh nhỏ hơn ở giai đoạn này chính là giai đoạn quan trọng để bạn đưa những kiến thức cần thiết nhất vào trong sơ đồ tư duy của mình. 

Đầu tiên là bắt đầu với từng từ khóa phụ và khai thác từng từ khóa rõ ràng, rành mạch. Không nên cùng một lúc khai thác nhiều từ khóa sẽ làm cho bạn phân tâm và dẫn tới việc không triển khai được chi tiết và toàn bộ nội dung của từ khóa. Bạn cần có một thời gian để đọc kỹ nội dung và hiểu rõ về chúng. Khi đã hiểu được nội dung chọn ra được thông tin sẽ được đưa vào sơ đồ, bạn còn phải trình bày một cách ngắn gọn nhất hoặc minh họa bằng hình ảnh để tiết kiệm thời gian, không gian cũng như sơ đồ tư duy được trình bày sáng tạo và thú vị hơn. Và đảm bảo bạn phải hiểu được những nội dung mình đã trình bày.

Bước 4: Hoàn thiện sơ đồ tư duy bằng cách thêm các hình vẽ minh họa thú vị.

Sau khi đã hoàn thiện về phần nội dung, để cho sơ đồ tư duy phát huy tối đa tác dụng chúng ta nên thêm vào một vài hình vẽ và trang trí. Việc làm này không chỉ giúp cho sơ đồ tư duy của bạn trở nên bắt mắt, thú vị, thu hút sự chú ý mà còn giúp tăng khả năng ghi nhớ của bộ não. 

Không cần thiết phải là một người có năng khiếu hội họa. Bạn chỉ cần vẽ ra những gì mình nghĩ có liên quan tới nội dung kiến thức để giúp liên tưởng cũng như ghi nhớ lâu hơn. 

Trên đây là những bước cơ bản để thiết lập nên một sơ đồ tư duy. Tuy nhiên, nếu chỉ tuân thủ những bước trên thì đôi khi sơ đồ tư duy của bạn chưa thể phát huy toàn bộ hết khả năng của mình. Vì thế, bạn có tham khảo một vài bí quyết nho nhỏ  để quá trình vẽ sơ đồ tư duy trở nên hiệu quả và dễ dàng hơn.

Bí quyết tạo lập sơ đồ tư duy hiệu quả nhất?

Với những bước cơ bản của quy trình vẽ sơ đồ tư duy ở trên bạn đã có thể tự tạo cho mình một sơ đồ tư duy. Tuy nhiên để nó có thể trở thành công cụ tối ưu nhất giúp cải thiện chất lượng học tập đòi hỏi người tạo lập cần phải bỏ ra sức lực cũng như tâm huyết để làm ra nó. Ý tôi muốn đề cập ở đây đó là mỗi khi bạn nhìn vào sơ đồ của mình, bạn có thể dễ dàng hiểu được nội dung trình bày: vị trí của từ khóa trung tâm, sự hứng thú với một sơ đồ có màu sắc được phân bố phù hợp, một sơ đồ được trình bày khéo léo mà không quá khô khan, được trình bày cẩn thận dễ hiểu. để làm được điều đó bạn hãy tiếp tục theo dõi bài viết này nhé.

5.1. Sáng tạo thêm hình vẽ cho từ khóa ở vị trí trung tâm

Đầu tiên việc đặt từ khóa ở vị trí trung tâm là để trực tiếp đánh vào sự chú ý của bộ não đến vấn đề mà chúng ta đang cần phân tích.. Để cho bộ não tiếp tục được thăng hoa cũng như thể hiện ý tưởng một cách phóng khoáng, tự nhiên nhất hãy thêm một hình vẽ thú vị mà bạn sao chép được hay một hình vẽ do chính bạn tạo ra có mà thể hiện được nội dung của từ khóa chính. Việc làm này chắc chắn sẽ giúp bạn có được một sơ đồ tư duy sáng tạo và giúp bạn ghi nhớ lâu hơn nội dung của sơ đồ tư duy bằng hình ảnh thay vì những từ ngữ khô khan.

5.2. Sử dụng nhiều màu sắc hơn một cách hợp lý có thứ tự

Màu sơ đồ tư duy có màu sắc sẽ kích thích sự chú ý của bộ não tốt hơn thay vì một sơ đồ đơn điệu. Chính vì thế việc thêm màu sắc vào sơ đồ tư duy của mình là việc làm vô cùng thông minh và cần thiết. Nó cũng giúp bạn dễ dàng phân biệt giữa các nội dung khác nhau trong sơ đồ của mình. Ví dụ với từ khóa chính bạn sẽ dùng màu sắc tươi sáng, dễ nhìn, từ khóa phụ bạn thì dùng màu tông nhạt đi và lần lượt đối với các nội dung nhỏ hơn.Bạn cũng có thể thêm những màu sắc mà bản thân yêu thích để tăng cường sự hứng thú đối với sơ đồ của mình. Bên cạnh việc làm dụng quá nhiều màu sắc sẽ làm cho sơ đồ bị rối. bạn không nên cùng là từ khóa phụ mà dùng nhiều màu sắc khác nhau. Đây không phải cách vẽ thông minh, nên bạn cần lưu ý.

5.3. Vẽ các đường cong để bài sơ đồ trông uyển chuyển và nghệ thuật hơn

Tại sao lại như vậy? Bởi vì ai trong số chúng ta cũng nhận thức được rằng đường thẳng luôn đem lại sự nhàm chán, quy tắc và khô khan. Và những đường cong lại làm cho  sơ đồ mang dáng vẻ nghệ thuật hơn, sáng tạo hơn. Nó khiến chúng ta thỏa mãn, thu hút mỗi khi nhìn vào. Vẽ các nhánh đường cong cũng giúp cho sơ đồ của bạn trở nên mềm mại và uyển chuyển, đem lại cảm giác nhẹ nhàng thư thái khi nhìn vào. Não cũng ghi nhớ tốt hơn khi bạn sử dụng các nhánh đường cong để triển khai các nội dung.

5.4.Triển khai các ý liên tục, tránh tình trạng rối rắm khi trình bày

Thay vì suy nghĩ quá lâu và sợ rằng nội dung mà mình đưa vào sơ đồ không chính xác thì chúng ta hãy cứ tự nhiên viết ra những điều mình nghĩ. Nếu dừng lại quá lâu sẽ khiến cho những ý tưởng của bản thân bị ngăn lại. Để cẩn thận hơn, hãy tổng hợp lại thông tin và thể hiện dưới dạng nháp trước. khi mọi thứ đã ổn định thì mới thể hiện toàn bộ suy nghĩ và ý tưởng lên sơ đồ. Nếu làm như vậy bạn sẽ không còn lo lắng sơ đồ tư duy của mình mất đi sự liên kết và thiếu mất nội dung

5.5. Tổng hợp và chọn lọc từ khóa

Chắc chắn không phải ai cũng có thể chắt lọc được nội dung chính, ngắn gọn nhất từ những kiến thức quá dài đặc biệt là những môn học xã hội. Vậy thì làm sao để đưa nội dung vào sơ đồ tư duy mà vẫn giúp người học hiểu hết ý nghĩa và không bỏ sót kiến thức?

Hãy coi một đoạn văn bản giống như một bộ phim. Sau đó tìm kiếm nhân vật chính, nhân vật phụ. Khi đã hiểu chúng một cách thấu đáo và tìm được sự liên quan giữa chúng thì việc của bạn là đưa những thông tin đó vào sơ đồ của mình một cách ngắn gọn và dễ hiểu nhất. Một cách làm khác nữa đó là biết chắt lọc và bỏ đi những từ ngữ không cần thiết để nội dung đưa vào sơ đồ không quá dài dòng khiến cho sơ đồ của bạn trở nên nhàm chán, không bắt mắt.

5.6. Hãy vẽ nhiều lần

Tất nhiên không phải ai mới bắt đầu đã có thể tạo nên một sơ đồ tư duy đẹp, logic, dễ hiểu đúng không nào? Bởi vậy, nếu còn bỡ ngỡ trong những lần đầu, hãy cứ mạnh dạn vẽ, viết ra chúng. Tất nhiên, sau mỗi lần vẽ, bạn cũng nên tự rút ra cho mình những sai sót còn chưa tốt và phát huy những ưu điểm. Chẳng hạn như bạn có năng khiếu vẽ đẹp, hãy thêm nhiều hình vẽ thú vị vào trong sơ đồ của mình. Hay bạn có khả năng phối màu tốt, hãy cho thêm nhiều màu sắc vào sơ đồ để tạo nên một sản phẩm hoàn hảo. Đồng thời, cũng nhìn nhận lại những khuyết điểm sau mỗi lần vẽ. Ví dụ như vẽ lệch, nội dung đưa vào quá dài dòng.

Bằng những mẹo nhỏ như vậy, tôi chắc chắn rằng ai trong chúng ta cũng có thể tạo nên một sơ đồ tư duy hoàn hảo, đáp ứng được nhu cầu sử dụng của bản thân.

Không ai có thể phủ nhận được tầm quan trọng của sơ đồ tư duy. Với một phương pháp hỗ trợ học tập tốt đến như vậy, thì học sinh sinh viên chúng ta không nên bỏ qua. Để vẽ nên một sơ đồ tư duy không quá khó, điều các bạn cần làm là hãy dành thời gian luyện tập, vẽ thử để từ từ sau một thời gian bạn sẽ vẽ tốt hơn. Mong rằng thông qua những chia sẻ vừa  rồi của tôi sẽ giúp các bạn trẻ giải đáp được phần nào thắc mắc về sơ đồ tư duy cũng như cách tạo nên một sơ đồ tư duy đem lại hiệu quả tốt nhất. Cám ơn các bạn đã tìm đến bài viết của mình. 

>>> Xem thêm các bài viết: