Thực trạng thực phẩm bẩn hiện nay

         Nhu cầu thực phẩm là không thể thiếu ở mỗi người. Thực phẩm ảnh hưởng tới sức khỏe, trí tuệ, khả năng lao động và sự phát triển giống nòi của loài người. Tuy nhiên, hiện nay do nhiều mục đích khác nhau và chủ yếu là do lợi nhuận nhiều cơ sở sản xuất và kinh doanh vẫn sử dụng một số phương pháp chăm sóc và bảo quản không thật sự hợp lý gây ảnh hưởng xấu đến tình trạng sức khỏe của người tiêu dùng. Các vụ phát hiện thực phẩm bẩn có quy mô lớn được phát hiện gây hoang mang cho người tiêu dùng. Thực phẩm bẩn’ bây giờ trở thành một danh từ phổ biến và mang ý nghĩa bao trùm. Nó được sử dụng ở khắp mọi nơi. Mỗi người dân sẵn sàng tuyên chiến với ‘thực phẩm bẩn”.

        Nếu như trước đây, những vấn đề về vệ sinh an toàn thực phẩm chỉ dừng lại ở các hành vi vi phạm quy định như: hàn the trong đồ ăn sẵn, phẩm màu công nghiệp trong bánh mứt, formal trong phở, để tẩy ướp thủy hải sản hay chất 3-MCPD trong nước tương đã làm nhiều người choáng váng, vứt bỏ những thức ăn, gia vị đã quen sử dụng trong nhiều năm thì giờ đây, trong dịp trước tết và trong tết, nhiều vụ việc, kiểu vi phạm đã xuất hiện với nhiều hành động tinh vi hơn để tung hàng kém chất lượng ra thị trường “cung không đủ cầu”. Nhiều người khi ăn chỉ nhìn món ăn sau khi chế biến rất ngon lành mà đâu ngờ rằng trước đó nó là cái gì? Là một con cá tươi ngon hay chỉ là một đống thịt đang lúc phân hủy. Chúng ta có thể kiểm chứng bằng việc ra chợ mua quả về thắp hương thì có thể những quả đó có thể để được rất nhiều thời gian, mà những quả như vậy được bày bán và mua rất dễ dàng từ các quán cóc nhỏ lẻ, không có giấy đăng ký kinh doanh, nếu người tiêu dùng có bị ngộ độc do mua phải những thực phẩm này thì cũng không biết truy xuất từ đâu.

         Điều khiến cả xã hội lo lắng, lên án nhất chính là thông qua các vụ việc này, ai cũng nhận thấy rằng, chỉ vì hám lợi nhuận trước mắt mà nhiều người đã sẵn sàng “đầu độc” chính đồng loại của mình bằng nhiều phương thức khác nhau. Chúng ta có thể điểm qua vài vụ thực phẩm bẩn có quy mô lớn đã xảy ra ở Việt Nam và bị các cơ quan chức năng phát hiện như: Hẳn chúng ta không quên về vụ phát hiện cơ sở chuyên thu gom nội tạng, xương trâu, bò thối : Ngày 2/6/2017, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về quản lý kinh tế và chức vụ (PC46 – Công an Hà Nội) cho biết, đơn vị này vừa phối hợp Đội Quản lý thị trường số 31, xử phạt hành chính 1 cơ sở chuyên thu gom nội tạng động vật, xương trâu, bò… không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Trước đó, các cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra đột xuất cơ sở chuyên thu gom, buôn bán nội tạng động vật, xương trâu, bò của ông bà Nguyễn Thị Sen (49 tuổi, ngụ ở thôn Bái Đô, xã Tri Thủy, huyện Phú Xuyên, Hà Nội). Tại thời điểm kiểm tra, tổ công tác phát hiện, thu giữ hơn 1,1 tấn nội tạng động vật, xương, gân trâu, bò trong tình trạng bốc mùi hôi thối được đóng trong các bao tải, bịch nilon để trong kho lạnh. Theo trình bày của chủ cơ sở, số xương, chân trâu bò, nội tạng động vật trên được mua gom từ các lò mổ, sau đó thuê người sơ chế rồi tiêu thụ ở các quán nhậu, cửa hàng bán bún, phở trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh lân cận. Những sản phẩm chưa tiêu thụ được thì lưu tại kho lạnh tự chế của cơ sở.

         Năm 2019, các cơ quan chức năng cũng phát hiện nhiều vụ thực phẩm bẩn có quy mô lới: Theo Cục Quản lý thị trường tỉnh Lạng Sơn cho biết, Đội Quản lý thị trường số 1 vừa phối hợp với Đội cảnh sát giao thông Công an thành phố Lạng Sơn tiến hành kiểm tra xe ô tô tải Biển kiểm soát 29C-473.29 do ông Nguyễn Xuân Trọng trú tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội điều khiển. Kiểm tra tại hiện trường lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện trên xe có 13 thùng nhựa chứa 800 kg lòng lợn tươi ướp lạnh, không có tem vệ sinh thú y, bao bì đánh dấu đã qua kiểm tra thú y, không có hóa đơn chứng từ, không có giấy kiểm dịch vệ sinh thú y. Điều đáng lưu ý, khi tiếp xúc với không khí một số sản phẩm đã chuyển thành màu đen, bốc mùi hôi, tanh rất khó chịu. Ngày 12/8, Đội quản lý thị trường số 3 (Cục Quản lý thị trường Đồng Nai) phối hợp cùng Trạm Thú y huyện Trảng Bom và chính quyền địa phương tiến hành kiểm tra cơ sở sản xuất giò chả của ông Hoàng Đình Cảnh ở ấp Nhân Hòa, xã Tây Hòa (huyện Trảng Bom). Tại thời điểm kiểm tra, cơ sở của ông Cảnh có 2 thùng container chứa hàng trăm bọc ni-lông. Bên trong là bao tải thịt gà và thịt heo đã qua giết mổ, bốc mùi hôi khó chịu. Không những vậy, qua khám xét cơ sở làm giò chả của ông Cảnh, lực lượng chức năng còn phát hiện có thêm 2 tủ đông lạnh loại lớn chứa thịt heo, gà. Tổng số thịt heo, gà tại cơ sở này là hơn 40 tấn.

        Có thể còn rất nhiều những cơ sở kinh doanh thực phẩm bẩn, những chuyến xe nhập lậu thực phẩm bẩn mà các cơ quan chức năng chưa kịp thời phát hiện. Có thể khẳng định những thực phẩm đó đã được người tiêu dùng “tiêu thụ”.

         Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong tháng 5-2019, toàn quốc đã xảy ra 8 vụ ngộ độc thực phẩm làm 218 người nhập viện, trong đó có 2 trường hợp tử vong. Cụ thể: Ngày 10-4-2019, Khoa cấp cứu của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hải Dương đã tiếp nhận 35 công nhân của Công ty TNHH Ha Hae Việt Nam (địa chỉ phường Cẩm Thượng, TP Hải Dương) vào cấp cứu nghi do ngộ độc thực phẩm. Sau đó, số công nhân nhập viện nhanh chóng tăng lên 66 người. Một nữ công nhân tại xưởng B, Công ty TNHH Ha Hae Việt Nam, cho biết khoảng 12h trưa cùng ngày thì bắt đầu bữa ăn. Thực đơn gồm có lạc rang, cá biển, bầu xào và rau cải luộc. Sau khi ăn, chị và nhiều đồng nghiệp khác bắt đầu có các triệu chứng của ngộ độc thực phẩm và được công ty chuyển lên bệnh viện để điều trị.

         Ngày 5/4 /2019, bệnh viện Đa khoa Tâm Trí Sài Gòn tiếp nhận 61 học sinh nghi ngộ độc thực phẩm. Các em đều có chung các triệu chứng nghi do ngộ độc thực phẩm như đau bụng, tiêu chảy, nôn ói…Thực đơn hôm đó có cà ri bò và bánh mì, sau khi ăn xong, các em có những triệu chứng trên.

Những vụ ngộ độc tập thể xảy ra liên tiếp khiến cho người dân hoang mang, xôn xao, mất niềm tin vào nhiều nhà hàng và thậm chí là cả trường học của em học sinh.

          Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới thực trạng trên. Trình độ, quy mô sản xuất, chế biến thực phẩm ở nước ta 90% là chế biến thủ công, hộ gia đình, cá thể. Vì vậy, điều kiện vệ sinh, an toàn thực phẩm của các cơ sở chế biến thực phẩm loại này hầu như không đạt yêu cầu. Nhiều cơ sở sản xuất chưa có ý thức trách nhiệm trong chế biến thực phẩm, vì lợi nhuận vẫn cố tình đưa ra thị trường một số loại thực phẩm không bảo đảm an toàn. Ngoài ra, có thể nhận thấy các vụ kinh doanh thực phẩm bẩn ngày càng phức tạp và có quy mô lớn. Cần có một chế tài thật mạnh đủ sức răn đe, thuyết phục để ngăn ngừa những loại “tội phạm” kinh doanh trên sức khỏe của con người đáng bị xã hội lên án là một lọa “tội ác”. Ở các địa phương đã có các Chi cục an toàn vệ sinh thực phẩm nhưng rõ ràng là thẩm quyền và khả năng thực thi nhiệm vụ giao cho cơ quan này còn hạn chế. Khi phát hiện các vụ việc vi phạm thường là các cơ quan quản lý thị trường, cảnh sát, công an…. Khi Chi cục này muốn đi kiểm tra lại phải có Quyết định liên ngành, thủ tục còn nhiềm rườm rà, nên chưa phát huy hết được chức năng của cơ quan về quản lý an toàn thực phẩm trên địa bàn. Ở nước ta cũng đã có một số hội bảo vệ người tiêu dùng, nhưng do một số lí do nào đó, các hội này chưa hoạt động tích cực. Theo báo chí cho biết, mặc dù Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được ra đời trên 20 năm, nhưng Hội chưa bao giờ khởi tố một vụ kiện nào để bảo vệ người tiêu dùng theo tiêu chí hành động của Hội. Vậy thị cuối cùng thiệt hại nhất vẫn là người tiêu dùng, thực phẩm bẩn ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, đến hệ tiêu hóa con người, thậm chí gây tử vong. Theo báo cáo của Bộ Y tế: một số bệnh không lây huyết áp, tiểu đường, tim mạch, ung thư… ở Việt Nam đang có xu hướng tăng cao so với thế giới mà nguyên nhân lớn là do thực phẩm bẩn mà mỗi người dân đang sử dụng hàng ngày.

         Có thể khẳng định vệ sinh an toàn thực phẩm rất quan trọng, nó ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Do vậy, đối với vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, mọi người hãy quan tâm nhiều hơn nữa, có trách nhiệm hơn ở mỗi vị trí của mình. Đầu tiên, người dân cần đặc biệt chú ý tới việc ăn chín, uống sôi. Hãy biết chọn, mua, và chế biến sử dụng thực phẩm an toàn, chỉ mua thực phẩm có đầy đủ nhãn mác, còn hạn sử dụng, rõ nguồn gốc, không có mùi vị lạ, không bị ôi thiu, mốc hỏng… Biết chế biến, bảo quản và sử dụng thực phẩm an toàn, không gây ngộ độc cho người sử dụng. Người sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm cần phải tuân thủ các quy định của nhà nước để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Chịu trách nhiệm về sản phẩm của mình trước người tiêu dùng và xã hội.

         Nhu cầu và thói quen tiêu dùng thực phẩm cũng ảnh hưởng tới chất lượng an toàn thực phẩm. Kinh doanh nhỏ lẻ, hộ tiêu dùng không thể cấm nhưng cần phải được quản lý, bán cái gì, ở đâu, nguồn gốc như thế nào… và phải ký cam kết. An toàn vệ sinh thực phẩm là một cuộc chiến lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc của các cơ quan chức năng cùng với cộng đồng dân cư trước khi chúng ta xây dựng được một hệ thống chuỗi cung cấp thực phẩm đảm bảo an toàn.