Lịch Sử múa ba lê – Phần 1 ( Trước thế kỷ 17 )

Nhằm đáp ứng nhu cầu của các mẹ, các bé muốn tìm hiểu và khám phá, cũng như hiểu kĩ hơn về môn nghệ thuật Múa Ba Lê. Trung tâm nghệ thuật Hồ Thiên Nga trân trọng giới thiệu sơ lược về lịch sử và các giai đoạn phát triển môn Múa lâu đời này nhé.

Ba lê là một hình thức múa biểu diễn dành cho khán giả nhà hát kịch. Trên cả múa, ba lê được coi là một loại hình nghệ thuật tao nhã, có ảnh hưởng tới rất nhiều loại hình múa của thế giới sau này.

Múa Ba Lê (tiếng Pháp: ) là một loại hình vũ kịch có nguồn gốc xuất xứ từ triều đình Ý và được phát triển tại Pháp, Nga, Mỹ và Anh thành dạng múa phối hợp. Đây là một dạng múa kỹ thuật hình thể với ngôn từ riêng của mình. Loại hình nghệ thuật này có tầm ảnh hưởng toàn cầu và được giảng dạy tại các trường múa trên khắp thế giới. Múa Ba Lê được dàn dựng bao gồm nhạc (được dàn nhạc biểu diễn nhưng đôi khi được ca sĩ hát), lời ca, và diễn xuất của dàn múa. Loại hình biểu diễn Múa Ba Lê cổ điển nổi tiếng nhất là ballet cổ điển với động tác uyển chuyển và chính xác. Sau này biến thể của ballet cổ điển có Múa Ba Lê tân cổ điển và Múa Ba Lê đương đại.

Tiền thân của múa ba lê là trò giải tiêu khiển, giải trí tại các cung điện của Ý thời kỳ Phục hưng, là những màn trình diễn tinh vi, phối hợp hài hòa giữa hội họa, thơ ca và nhảy múa được biểu diễn tại các buổi tiệc lớn.
Qua thời gian, múa ba lê ở Ý dần phát triển dần sang Pháp. Vở “Ba lê hài của Hoàng Hậu” là vở ba lê đầu tiên đầu tiên thành công nhất, được trình diễn tại Paris năm 1581. Vở kịch được dàn dựng bởi bậc thầy violon và múa thời Hoàng hậu Catherine de M‚dicis, Balthazar de Beaujoyeux. Vở ba lê được những vũ công múa không chuyên thuộc dòng dõi quý tộc biểu diễn trên một bục cao trong các phòng lớn có kính viễn vọng ở 3 phía. Vì phần lớn các khán giả sẽ theo dõi từ trên cao, vũ đạo tập trung vào các động tác tạo đường nét và tạo nhóm các vũ công. Các tác phẩm được thiết kế chủ yếu dành cho tầng lớp quý tộc xem nên tất cả trang phục, dựng cảnh và sân khấu đều được rất chú trọng. Hầu hết các vở ba lê của Pháp bao gồm các phân cảnh nối liền với nhau bởi cốt truyện và thơ, âm nhạc sẽ cùng phối hợp với từng bước nhảy.

Cũng giống như các hình thức múa khác, ba lê có thể kể lại một câu chuyện, thể hiện một trạng thái cảm xúc, hoặc đơn giản là phán ánh giai điệu của âm nhạc. Nhưng kỹ thuật (tức là cách thức biểu diễn) và các kỹ năng đặc biệt của một diễn viên ba lê rất khác so với kỹ năng của các vũ công khác. Các diễn viên ba lê biểu diễn rất nhiều động tác chuyển động không tự nhiên đối với cơ thể con người. Nhưng khi những động tác này được thực hiện quá thành thục, trông chúng trở nên tự nhiên. Một diễn viên ba lê thường phải trải qua quá trình tập luyện nhiều năm nhằm thể hiện một cách hoàn hảo những bước di chuyển chân cơ bản, chỉ khi đó họ mới có thể biểu diễn được những động tác và tư thế khác nhau của múa ba lê. Trong biểu diễn ba lê, nữ diễn viên ba lê thường được gọi là ballerina trong khi nam diễn viên được gọi là vũ công ba lê (ballet dancer). Các Ballerina thường mặc ‘tutu’ (váy ba lê ngắn hoặc dài) tóc búi gọn sau gáy. Tất cả các diễn viên ba lê đều mặc quần tất kín chân.

Pháp thế kỷ 17: Ballet d’cour

Catherine de Médicis, xuất thân trong một gia đình quý tộc ở Florence, kết hôn với Henry II, trở thành hoàng hậu của nước Pháp vào năm 1547. Bà đã giới thiệu tới triều đình Pháp loại hình giải trí được biết đến tại Ý. Chúng được dàn dựng bởi Balthazar de Beaujoyeulx, một nhạc sỹ tài năng. Beaujoyeulx đã rời nước Ý đến Pháp để trở thành nhạc trưởng cho Catherine. Các nhà nghiên cứu lịch sử ba lê cho rằng một trong các tác phẩm giải trí của Beaujoyeulx, Le Ballet Comique de la Reine, (Ba lê hài của Hoàn hậu) là vở ba lê đầu tiên của nhân loại. Cốt truyện dựa trên thần thoại Hy Lạp kể về cuộc đào thoát của Ulysses khỏi Circe, vị thần có phép thuật có thể biến con người thành quái vật. Vở ba lê là sự kết hợp của phần nhạc, ca từ, lời thơ và cả các vũ điệu được viết ra trên giấy, dàn cảnh sân khấu và trang phục. Kỹ thuật múa rất giới hạn, và vì thế Beaujoueulx dựa trên trang phục và cảnh trí để gây ấn tượng đối với khán giả. Để đảm bảo người xem hiểu được nội dung vở ba lê, ông phát cho họ bản in của những câu thơ sử dụng trong vở diễn. Ra mắt năm 1581 tại hoàng cung nước Pháp ở Paris bắt đầu từ 10 giờ tối và kéo dài suốt 5 tiếng đồng hồ, biểu diễn bởi 24 diễn viên trong đó có cả hoàng hậu Catherine và các quý tộc trong triều đình nhằm kỷ niệm lễ hứa hôn của em gái hoàng hậu. Buổi biểu diễn đem lại thành công lớn và được triều đình nhiều nước Châu Âu khác diễn lại.

Vở Ba lê hài của Hoàng Hậu đưa Paris trở thành kinh đô của thế giới ba lê. Vua Louis XIV, trị vì nước Pháp trong thời gian cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18 củng cố thêm vị trí dẫn đần của nước Pháp trong môn nghệ thuật này. Louis vô cùng yêu thích múa. Lúc trẻ, ông thường tham gia vào các vở ba lê do các nhà quý tộc biểu diễn trong cung đình, và chỉ ngừng khi đến tuổi trung niên. Louis được gọi là Vua Mặt trời nhằm tưởng nhớ một vai diễn trong một vở ba lê mà ông tham gia. Năm 1661, Louis thành lập Học viện Múa Hoàn gia (Academie Royale de Danse) nhằm đào tạo các vũ công chuyên nghiệp để biểu diễn cho ông và triều đình.

Ba lê chuyên nghiệp bắt đầu với Học viện Múa của Đức vua. Nhờ vào việc đào tạo bài bản, các vũ công chuyên nghiệp của Pháp có thể phát triển được những kỹ năng múa mà những nghệ sỹ múa nghiệp dư không thể đạt tới. Thời kỳ này chỉ có nam vũ công. Để thể hiện vai nữ, các diễn viên nam sẽ mặc trang phục nữ, đeo mặt nạ và đội tóc giả. Chỉ đến vở ba lê Le Triomphe de l’Amour (The Triumph of Love) năm 1681 nữ vũ công mới bắt đầu tham gia vào ba lê. Các vũ công ba lê thời kỳ này vẫn mặc những bộ trang phục trùm kín gót chân, tất nhiên rất khác so với những gì chúng ta thấy ngày nay. Từ mô hình của Pháp, các đoàn ba lê được xây dựng tại các quốc gia châu Âu khác như Trường Ba lê Hoàng gia Nga (Russian Imperial Ballet – hiện nay là Kirov Ballet) được thành lập năm 1738 tại St. Petersburg, sau này trở thành một trong số học viện ba lê vĩ đại nhất thế giới, và đoàn Ba lê Hoàng gia Đan mạch năm 1748.

Khi ba lê mới được ra mắt, đặc điểm nổi bật của nó là biểu diễn nhóm, trong đó không chỉ có múa mà còn có lời hát và thơ. Năm tư thế của ba lê được tạo ra vào thế kỷ 17 với nhà biên đạo và giáo viên ba lê nổi tiếng người Pháp Piere Beauchamp. Những tư thế cơ bản này đến nay vẫn được sử dụng, dù đã bị thay đổi chút ít. Thực tế, rất nhiều bước nhảy của các vũ công ngày này đều được gọi tên bằng tiếng Pháp. Năm 1700, Raoul Feuillet, bậc thầy ba lê người Pháp xuất bản cuốn sách Choregraphie về các tư thế và bước nhảy của ba lê.

HẾT PHẦN 1 ( CÒN TIẾP )                                                                                                                         ( nguồn: tổng hợp )

—————————————————————————————————————————————–

Các mẹ quan tâm và có  nhu cầu cho các bé học lớp múa Ba Lê cơ bản vui lòng gọi tới số: 0963664619 (gặp cô An)

( Lưu ý: Các bé phải học Lớp Múa Cơ Bản khoảng 6 tháng – 1 năm rồi mới đủ điều kiện để học sang Lớp Múa Chuyên Sâu )

TRUNG TÂM NGHỆ THUẬT HỒ THIÊN NGA
Thông tin liên hệ :
★ Địa chỉ: Số 16, Thôn Cổ Điển B, Xã Tứ Hiệp, Huyện Thanh Trì, Hà Nội
★ Hotline Tư Vấn & Đăng ký học: 0963664619 (Cô An)
★ Website: www.hothiennga.vn
★ Fanpage: https://www.facebook.com/hothienngavn/

Please follow and like us: