Mất ngủ kéo dài nhiều ngày – đây là cách khắc phục

mất ngủ kéo dài dần trở thành nỗi ám ảnh của không ít người bởi chúng gây ra không ít hệ lụy làm ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần lẫn thể chất. Bên cạnh đó, tình trạng này nếu cứ tiếp tục tiếp diễn có thể khiến người bệnh phải đối diện với nhiều bệnh lý tiềm ẩn khác. Vì thế, người bệnh cần xác định rõ nguyên nhân gây bệnh, từ đó có những phương án đối phó bệnh hiệu quả.

“Điểm danh” các nguyên nhân gây nên tình trạng mất ngủ kéo dài nhiều ngày

Mất ngủ kéo dài là một dạng rối loạn giấc ngủ, bao gồm cả tình trạng khó ngủ, thiếu ngủ, ngủ không giấc hoặc dễ bị đánh thức bởi những tác động nhỏ. Thông thường, các triệu chứng này thường kéo dài ít nhất 3 tháng và có thể hơn. Bệnh mất ngủ kéo dài thường dễ gặp ở người trẻ tuổi đang trong độ tuổi lao động, người hay bị căng thẳng, mệt mỏi và chịu nhiều áp lực từ công việc, đời sống, người cao tuổi,…

Theo thống kê của Bộ Y tế, tần suất mắc bệnh mất ngủ ngày càng gia tăng trong xã hội hiện nay, con số này có thể lên tới 30% dân số trên thế giới và không có dấu hiệu thuyên giảm.

Khi bị mất ngủ kéo dài, người bệnh thường xuyên gặp phải các triệu chứng như: nằm mãi trên giường nhưng không thể chợp được mắt, khó vào giấc ngủ hoặc có thể ngủ tới 2 – 3 giờ sáng thì thức giấc nhưng cần khoảng 1 – 2 giờ thì mới có thể ngủ trở lại,… Một số trường hợp hiếm gặp khác có thể mất ngủ hoàn toàn trong vòng 24 giờ. Phần lớn, những đối tượng này thường dễ cáu gắt, bực bội, mệt mỏi và rất lo lắng cho rất ngủ của mình, nhưng càng lo lắng thì lại càng khó ngủ.

Theo các chuyên gia, hiện nay có khá nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ kéo dài. Từ những nguyên nhân nhỏ có thể xếp chúng vào những nhóm nguyên nhân chính sau:

• Nguyên nhân gây mất ngủ thoáng qua (mất ngủ dưới 1 tuần): Cơ thể và bộ não bị căng thẳng, mệt mỏi, rối loạn thời gian thức, lịch làm việc thường xuyên bị thay đổi, thay đổi múi giờ chênh lệch từ 6 – 24 giờ, sử dụng các kích thích,… là những “thủ phạm” điển hình gây nên tình trạng mất ngủ. Người bệnh hoàn toàn có thể khắc phục nếu có những giải pháp điều trị và điều chỉnh phù hợp;
• Nguyên nhân gây mất ngủ mãn tính (tình trạng mất ngủ kéo dài trên 3 tháng): Nguyên nhân này chủ yếu gặp phải ở các đối tượng có bệnh lý cơ thể hoặc bệnh lý tâm thần. Một số bệnh lý điển hình gây nên tình trạng mất ngủ như: đau dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, viêm khớp, bệnh tim, hen phế quản,…

Bên cạnh đó, sự thiếu hụt serotonin trong cơ thể cũng có thể gây ra tình trạng mất ngủ kéo dài. Bởi vì, lượng serotonin thường được sử dụng để sản xuất melatonin – loại hormone có liên quan đến đồng hồ sinh học của cơ thể. Sự thiếu hụt serotonin sẽ gây ức chế đến quá trình tổng hợp melatonin, khi đó, khiến cho cơ thể trở nên mệt mỏi, hay bồn chồn, dễ lo lắng và khó ngủ về đêm.

Tác hại hay biến chứng nguy hiểm của tình trạng mất ngủ kéo dài nhiều ngày

Mất ngủ kéo dài có thể dẫn đến một số rủi ro hoặc tiềm ẩn gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm làm ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Điển hình là một số tác hại sau:

• Mất tập trung, cơ thể trở nên chậm chạp, gặp khó khăn trong việc thực hiện nhiệm vụ và ghi nhớ mọi thứ;
• Vì cảm giác buồn ngủ, thiếu sự tập trung sáng tạo nên hiệu suất của công việc cũng bị ảnh hưởng;
• Nảy sinh nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần như: tự kỷ, trầm cảm,…;
• Làm tăng đường huyết, có nguy cơ mắc bệnh tim mạch;
• Tăng cân do lượng calo trong cơ thể không thể tiêu hao và khiến lượng mỡ bị tích tụ;
• Làm ảnh hưởng đến da, sớm hình thành nếp nhăn và gia tăng tình trạng viêm do mụn;
• Nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Để tránh gặp phải những biến chứng trên, người bệnh cần tiến hành điều trị càng sớm càng tốt. Bởi khi bệnh trở nặng thì việc điều trị càng trở nên khó khăn hơn và tốn khá nhiều chi phí điều trị.

Mất ngủ kéo dài nhiều ngày có cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa không?

Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài nhiều ngày tiếp tục diễn ra và làm ảnh hưởng không hề nhỏ đến sức khỏe tinh thần lẫn thể chất thì người bệnh cần tiến hành thăm khám càng sớm càng tốt để từ đó bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra những phác đồ điều trị phù hợp.

Người bệnh cần nhanh chóng tìm gặp bác sĩ thần kinh hay các nhà tâm lý học khi bản thân xuất hiện các triệu chứng hay biểu hiện sau:

• Mất ngủ trong nhiều ngày liền, khó đi vào giấc ngủ hay khó duy trì giấc ngủ;
• Thức giấc nhiều lần trong mỗi giấc ngủ;
• Dậy sớm, có cảm giác mệt mỏi hay uể oải khi thức dậy;
• Dễ cáu gắt, tâm lý bất ổn;
• Làm giảm khả năng tập trung và gặp khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ…

Tùy vào những nguyên nhân và tình trạng cụ thể, việc chuẩn đoán bệnh mất ngủ có thể được tiến hành theo các chỉ định sau:

• Kiểm tra thói quen ngủ: Bác sĩ sẽ tra hỏi bệnh nhân với những câu hỏi liên quan đến thói quen ngủ, thời gian ngủ trung bình hoặc những câu hỏi bổ trợ khác để đánh giá chất lượng giấc ngủ và những vấn đề liên quan;
• Kiểm tra sức khỏe tổng quát: Nếu bệnh nhân không xác định được chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ thì các bác sĩ thường chỉ định khám sức khỏe tổng quát để tìm kiếm các dấu hiệu y tế có thể gây mất ngủ. Đôi khi, sẽ có những trường hợp được bác sĩ chỉ định xét nghiệm máu để kiểm tra các vấn đề tuyến giáp hay các vấn đề liên quan khác;
• Nghiên cứu giấc ngủ: Một số trường hợp khác bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân tìm đến các trung tâm nghiên cứu giấc ngủ để kiểm tra và ghi lại hoạt động của cơ thể như: chất lượng giấc ngủ, nhịp tim, hơi thở, chuyển động cơ thể, sóng não,… Toàn bộ hành động của bệnh nhân sẽ được theo dõi bởi thiết bị quan sát chuyên dụng.

Để việc chẩn đoán bệnh được thêm phần chính xác, người bệnh cần phối hợp với bác sĩ hoặc nhà tâm lý học bằng cách kê khai toàn bộ tình trạng đang mắc phải cũng như những biến chứng từng gặp trong những ngày gần đây. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận chính xác về tình trạng sức khỏe đang mắc phải và đề ra một số phác đồ điều trị phù hợp.

Biện pháp khắc phục tình trạng mất ngủ kéo dài nhiều ngày liền

Điều trị chứng mất ngủ kéo dài nhiều ngày chủ yếu là điều trị triệu chứng kết hợp với điều trị nguyên nhân. Nếu xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng này thì sẽ tạo nên nền tảng quan trọng giúp các bác sĩ đề ra những phác đồ điều trị phù hợp như: dùng thuốc, dùng thảo dược, điều chỉnh thói quen ngủ, xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý,…

Nói theo cách khác, nguyên tắc điều trị bệnh mất ngủ là dựa vào nguyên nhân gây bệnh, từ đó loại bỏ chúng và điều chỉnh lại đồng hồ sinh học của cơ thể về lại trạng thái ban đầu sao cho phù hợp với giấc ngủ của bản thân.

Dưới đây là một số biện pháp khắc phục tình trạng mất ngủ kéo dài nhiều ngày, người bệnh có thể tham khảo và áp dụng sao cho phù hợp với tình trạng sức khỏe đang mắc phải:

1. Sử dụng thuốc ngủ, thuốc an thần trị mất ngủ dưới sự hướng dẫn của bác sĩ

Một số trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân sử dụng một số loại thuốc gây ngủ, thuốc an thần, thuốc bổ thần kinh hay các thực phẩm chức năng hỗ trợ nâng cao chất lượng giấc ngủ. Phần lớn, các loại thuốc này đều chứa các loại thành phần hoạt chất kích thích não bộ tiết hormone giảm căng thẳng hoặc hormone gây ngủ, đồng thời giúp an thần, ổn định khu thần kinh và não bộ. Từ đó, giúp người bệnh dễ dàng đi sâu vào giấc ngủ.

Tuy nhiên, điều trị bệnh mất ngủ kéo dài nhiều ngày bằng thuốc không được khuyến khích áp dụng, bởi vì, một số loại thuốc chỉ được yêu cầu sử dụng ngắn hạn và không vượt quá liều. Nếu sử dụng không đúng chỉ dẫn, người bệnh có thể đối diện với một số tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Chính vì vậy, người bệnh cần hết sức thận trọng khi sử dụng thuốc điều trị bệnh mất ngủ nói chung và tình trạng mất ngủ kéo dài nói riêng. Tốt nhất, người bệnh nên sử dụng thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, đồng thời trao đổi trực tiếp với bác sĩ về những triệu chứng bất thường trong khoảng thời gian sử dụng thuốc.

2. Dùng trà thảo mộc trị mất ngủ mỗi ngày

Khi mất ngủ kéo dài nhiều ngày, nhiều người thường chọn cách dùng các loại trà thảo mộc thay vì sử dụng thuốc Tây y. Đa phần, các dưỡng chất có trong trà thảo mộc ngoài công dụng cung cấp cho cơ thể các dưỡng chất cần thiết còn giúp làm dịu thần kinh, thư giãn não bộ, giải tỏa sự căng thẳng, mệt mỏi và dễ đi sâu vào giấc ngủ.

Một số loại trà thảo mộc được phần đông người bệnh quan tâm và tin tưởng sử dụng để cải thiện tình trạng mất ngủ kéo dài nhiều ngày như;

• Trà tim sen;
• Trà gừng;
• Trà bạc hà chanh;
• Trà cây lạc tiên;
• Trà cây trinh nữ;
• Trà cây xạ đen;
• Trà lá vông;
• Trà cúc hoa;
• Trà nụ hoa tam thất bắc…

Những loại trà đã được đề cập là những loại có tác dụng giải nhiệt, thanh tâm giáng hỏa, hỗ trợ cơ thể đào thải các độc tố ra khỏi cơ thể, đồng thời giúp cơ thể được thư giãn, đầu óc thư thái, giải phóng cảm giác lo lắng, căng thẳng, áp lực để giúp dễ đi vào giấc ngủ ngon.

Tuy nhiên, dùng trà thảo mộc trị bệnh mất ngủ chỉ là biện pháp hỗ trợ bởi chúng không có tác dụng điều trị triệt để. Nói theo cách khác, phương pháp trị bệnh bằng trà thảo mộc chỉ thích hợp với các trường hợp bị mất ngủ mức độ nhẹ hay giai đoạn khởi phát. Đối với trường hợp mất ngủ kinh niên, cần kết hợp việc sử dụng thuốc Tây y bên cạnh việc dùng trà thảo mộc.

Bên cạnh đó, các chuyên gia còn đưa ra một số khuyến cáo khi người bệnh sử dụng trà thảo mộc để trị mất ngủ như:

• Sử dụng thảo dược có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để phòng tránh tình trạng “tiền mất tật mang”. Tốt nhất nên lựa chọn và sử dụng các loại nguyên liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên, mọc hoang dại, không bị phun thuốc trừ sâu hay mọc gần các vùng đất bón nhiều phân hóa học;
• Tuyệt đối không nên lạm dụng các loại trà để mong muốn dễ ngủ. Bởi không phải số lượng nhiều đều đi đôi với chất lượng. Do đó, người bệnh chỉ nên sử dụng ở liều lượng vừa đủ để phòng tránh một số rủi ro có thể xảy ra;
• Phụ nữ mang thai, phụ nữ đang cho con bú, trẻ nhỏ, người thường bị lạnh bụng, huyết áp thấp, người hư hại chức năng gan,… cần thận trọng khi sử dụng trà thảo mộc trị bệnh mất ngủ kéo dài. Những đối tượng này cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

3. Điều chỉnh đồng hồ sinh học bằng cách hình thành thói quen đi ngủ khoa học

Như đã biết, thói quen đóng một vai trò to lớn trong nhiều khía cạnh của cuộc sống. Trong đó, thói quen đi ngủ khoa học sẽ giúp bạn cải thiện được tình trạng mất ngủ cũng như phòng tránh tình trạng mệt mỏi hay uể oải khi thức giấc. Nhiều chuyên gia đã khuyên bạn nên phát triển chúng thành một thói quen nhất quán.

Trong việc cải thiện tình trạng mất ngủ kéo dài nói riêng, người bệnh nên hình thành thói quen đi ngủ khoa học bằng cách:

• Thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ là giải pháp hữu hiệu giúp cơ thể có cảm giác thoải mái, tỉnh táo khi thức dậy và cảm thấy buồn ngủ khi về đêm. Trong những khoảng thời gian đầu, bạn có thể đặt đồng hồ báo thức để nhắc nhở bạn đi ngủ và thức dậy. Sau khi đã quen với đồng hồ sinh học này, bạn có thể tự thức dậy đúng giờ mà không nhất thiết dùng đến đồng hồ hay các thiết bị khác để đánh thức bạn;
• Tuyệt đối không “mang” theo sự căng thẳng, mệt mỏi hay áp lực lên giường cùng bạn. Bởi vì, chúng là những “thủ phạm” điển hình khiến bạn bị mất ngủ, khó đi sâu vào giấc ngủ, dễ làm bạn thức giấc về đêm và khó trở lại giấc ngủ;
• Tắt các thiết bị điện tử trước giờ đi ngủ ít nhất 1 giờ đồng hồ, đặc biệt là các thiết bị điện tử có ánh sáng màu xanh như: tivi, điện thoại, máy tính, laptop, thiết bị chơi game,…;
• Vệ sinh không gian ngủ bằng cách điều chỉnh nhiệt độ, âm thanh và ánh sáng sao cho phù hợp. Với những yếu tố này, bạn cần điều chỉnh phù hợp để không làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ cũng như làm gián đoạn đến giấc ngủ. Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng tinh dầu để làm sạch không gian ngủ, mùi thơm từ tinh dầu sẽ mang lại cảm giác dễ chịu, thư thái, từ đó giúp dễ ngủ hơn;
• Lựa chọn tư thế ngủ phù hợp bởi chúng cũng chính là một trong những yếu tố quyết định khá nhiều đến chất lượng giấc ngủ. Bạn nên bắt đầu giấc ngủ theo các tư thể đơn giản nhất mà cơ thể cảm thấy thoải mái. Đồng thời, nên từ thỏi thói quen gác tay lên trán hay nằm tư thế co quắp người.

4. Xây dựng chế độ ăn uống khoa học và sinh hoạt hợp lý

Chế độ ăn uống và lối sinh hoạt cũng chính là yếu tố đóng vai trò khá quan trọng trong việc điều chỉnh tình trạng mất ngủ kéo dài. Chúng có thể làm gia tăng chất lượng giấc ngủ nếu có những giải pháp hữu hiệu, ngược lại, có thể làm cản trở đến chu kỳ giấc ngủ nếu chế độ ăn uống thiếu khoa học và lối sinh hoạt không hợp lý. Người bệnh hoàn toàn có thể điều chỉnh những yếu tố này theo các gợi ý dưới đây:

• Tắm nước ấm trước khi ngủ không chỉ giúp loại bỏ các tác nhân trên da mà còn giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ. Bởi khi nước nước ấm, bộ não được thư giãn, thần kinh được ổn định và mang lại cảm giác dễ chịu. Bên cạnh đó, nhiệt độ ấm từ nước còn giúp cải thiện quá trình trao đổi chất và tăng cường sự lưu thông máu đến các cơ quan trong cơ thể;
• Tránh tập thể dục hay vận động mạnh sát giờ đi ngủ. Việc vận động mạnh sẽ khiến cho bộ não bị kích thích tiết hormone làm tăng sự tỉnh táo và gây ra cảm giác khó ngủ. Thay vào đó, bạn nên lựa chọn bộ môn khác để giúp dễ ngủ hơn như: hành thiền, yoga, dưỡng sinh,…;
• Tuyệt đối không ăn quá no trước khi đi ngủ. Bởi thức ăn không được chuyển hóa thành năng lượng sẽ gây cản trở đến chu kỳ ngủ cũng như làm gián đoạn quá trình sản xuất hormone gây ngủ. Hơn nữa, ăn quá no có thể khiến bạn bị đầy hơi, chướng bụng, ợ hơi, ợ chua và khó tiêu, thậm chí có thể gây nên một số bệnh lý ở hệ tiêu hóa. Tốt nhất bạn nên ăn tối trước 7 giờ và ăn các thức ăn nhẹ, mềm, lỏng và dễ tiêu;
• Đồ uống có cồn hay các thực phẩm chứa nhiều caffeine cũng chính là nguyên nhân làm gián đoạn đến giấc ngủ của bạn. Nhiều người cho rằng, dùng nhiều đồ uống có cồn sẽ giúp ngủ ngon nhưng ở một số trường hợp khác chúng chỉ mang lại giấc ngủ chập chờn và dễ bị đánh thức bởi hoạt động đi tiểu đêm. Trong khi đó, caffeine sẽ tác động tích cực bộ não làm ức chế hoạt động tiết hormone gây ngủ, từ đó khiến cơ quan này tỉnh táo hơn và khó đi vào giấc ngủ. Giải pháp tốt nhất là không nên dùng caffeine trước giờ đi ngủ khoảng 6 – 8 giờ đồng hồ.

5. Liệu pháp tâm lý hỗ trợ điều trị bệnh mất ngủ kéo dài nhiều ngày

Ngoài những biện pháp khắc phục đã được đề cập, người bệnh có thể khắc phục tình trạng mất ngủ kéo dài bằng các liệu pháp tâm lý. Đây cũng chính là phương pháp khắc phục hiệu quả và được chuyên gia khuyến khích áp dụng mỗi ngày. Một số liệu pháp tâm lý điển hình như:

• Thư giãn đầu óc và giải tỏa sự căng thẳng mệt mỏi bằng việc đọc sách hoặc nghe nhạc. Bởi một bản nhạc nhẹ sẽ giúp bộ não và cả cơ thể được thư giãn, giảm căng thẳng và mang lại cảm giác dễ chịu để đi vào giấc ngủ sâu. Trong khi đó, đọc sách là một thói quen tốt vừa giúp gia tăng kiến thức và có tác dụng dễ đi sâu vào giấc ngủ;
• Ngồi thiền là một giải pháp hiệu quả cho các đối tượng đang gặp vấn đề về rối loạn giấc ngủ. Thường xuyên hành thiền mỗi ngày trước giờ đi ngủ khoảng 30 – 60 phút có thể giúp cơ thể và bộ não được giải phóng sự căng thẳng và mệt mỏi;
• Yoga cũng chính là một liệu pháp khác giúp điều hòa tâm thần, ổn định tâm lý, gia tăng sự tập trung và cải thiện trí nhớ. Đặc biệt hơn, chúng còn giúp ngủ ngon, ngủ sâu giấc. Hơn nữa, bài tập yoga còn đòi hỏi người tập tập trung vào hơi thở và suy nghĩ đến những điều tích cực.

Mất ngủ nói chung hay mất ngủ kéo dài trong nhiều ngày đều làm ảnh hưởng đến sức khỏe, khả năng ghi nhớ và thực hiện nhiệm vụ. Do đó, người bệnh cần xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh bằng cách tiến hành thăm khám tại các đơn vị uy tín, từ đó sẽ có phác đồ điều trị phù hợp. Đồng thời, người bệnh cần điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt sao cho phù hợp với tình trạng sức khỏe đang mắc phải, bởi hai yếu tố này có thể quyết định thời gian khôi phục bệnh.

Những thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Thuocdantoc.vn không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị y khoa.