Kỹ thuật trồng nghệ vàng từ A – Z đầy đủ nhất
Nghệ vàng dễ trồng, thích ứng tốt với nhiều điều kiện thời tiết và thổ nhưỡng khác nhau. Cho thu hoạch trung bình từ 300 – 400 triệu đồng/ha. Trồng nghệ vàng thâm canh đang là hướng đi giàu tiềm năng cho bà con. Tuy nhiên, muốn đạt năng suất cao, sản lượng ổn định, hạn chế rủi ro. Bà con cần nắm chắc kỹ thuật trồng nghệ vàng. Tất cả kinh nghiệm sẽ được may3a.com chia sẻ ở bài viết này.
1. Tổng quan về cây Nghệ
Đặc điểm cây nghệ
Nghệ là cây thân thảo, cao khoảng từ 0,5 – 2m, thân rễ (củ nghệ). Lá có phiến hình mác hay thuôn, lá đơn, mọc từ thân rễ. Hoa nghệ mọc từ thân rễ hoặc từ các bẹ lá. Hoa mọc sau khi có rễ. Cũng có trường hợp xuất hiện từ khi có lá hoặc trước khi có lá.
Nghệ là loại cây ưa bóng. Thường mọc dưới tán rừng ẩm, ven nương rẫy, suối. Đặc biệt sinh trưởng và phát triển rất tốt trên đất giàu dinh dưỡng, đất phù sa. Cây nghệ không chịu được ngập úng. Chúng ưa sống ở điều kiện nhiệt độ từ 20 – 30 độ C. Đặc biệt, nghệ thường thích nghi tốt trong điều kiện thời tiết bắt đầu chuyển vào mùa mưa. Hoặc trên chân đất/ chân ruộng có đủ ẩm, dưới tán rừng, ven nương rẫy.
Các loại nghệ được trồng phổ biến
Có 3 loại nghệ được trồng phổ biến hiện nay
– Nghệ vàng: hoa nghệ nở từ tháng 7 – 8. Có giá trị kinh tế cao. Tinh chất curcumin trong nghệ vàng dùng để làm dược liệu, mỹ phẩm, gia vị chế biến món ăn.
– Nghệ đen: hoa nở từ tháng 4 – 6. Có giá trị kinh tế cao. Công dụng phổ biến hơn cả là dùng bào chế dược liệu.
– Nghệ trắng: hoa nở từ tháng 4 – 6
Trong đó, hoạt chất curcumin trong nghệ vàng có hoạt tính sinh học quý, mang lại nhiều giá trị y học. Khoa học chứng minh, hoạt chất curcumin có có khả năng chống viêm, giảm đau, trị bệnh dạ dày, kháng khuẩn, làm lành vết thương nhanh, chống các tế bào ung thư.
Tinh chất curcumin kết hợp với một số thành phần thảo dược khác giúp hỗ trợ phòng chống các bệnh viêm gan, dạ dày, tá tràng, HIV…Mở rộng quy mô trồng thâm canh nghệ vàng đang là hướng đi mang lại thu nhập cao cho bà con ở các vùng miền.
2. Thời vụ trồng và chọn giống
Nên trồng vào tháng mấy?
Nghệ vàng trồng được quanh năm. Nhưng để đạt năng suất tốt, giảm thời gian chăm sóc, tưới tiêu, tiết kiệm chi phí. Bà con nên trồng theo thời vụ.Thời vụ trồng nghệ có sự khác biệt tùy từng vùng miền khác nhau.
– Miền Bắc thường trồng vào mùa Xuân, từ tháng 2 – 4 và tháng 11 – 12. Đất có mưa xuân, trời ẩm nên cây sẽ sinh trưởng tốt. Cũng không quá nhiều như mùa hè nên tình trạng ngập úng hạn chế tối đa.
– Ở miền Nam trồng vào đầu mùa mưa, từ tháng 5 – 8. Chú ý điều kiện thoát nước cho cây.
Cách chọn giống nghệ trồng năng suất cao
Nghệ sinh sản vô tính, trồng bằng mầm hoặc củ nghệ. Củ nghệ phải đủ 12 tháng. Nên chọn cây giống đã qua cả 2 giai đoạn sinh trưởng: mọc ra củ và hoa bị lụi tàn. Củ nghệ phải sạch bệnh, không bị bầm dập, trầy xước, nứt.
Kỹ thuật chọn giống: sau khi thu hoạch tách lấy 2 má củ (cạnh bên khóm). Lấy củ càng to càng tốt. Đảm bảo cân nặng trung bình 300g/củ. Nên chọn củ có 1 nhánh cái, 2 – 5 củ ở nhánh cấp 1, 2. Cây sẽ sinh trưởng tốt.
Để củ giống ở điều kiện nhiệt độ thường cho mọc mầm. Sau đó đem ủ trong đống cát để mầm tách nhánh khoảng từ 5 – 7 ngày.
Giống cần chuẩn bị: 1ha cần từ 2.000 – 3.000kg giống. Tức là rơi vào khoảng 30.000 – 35.000 gốc/ha khi trồng.
3. Kỹ thuật trồng nghệ vàng
– Chuẩn bị đất trồng:
Bà con nên lựa chọn đất không bị vướng rễ của các loại cây lớn. Tốt nhất nên chọn đất cát pha, đất phù sa non ven đê. Chuẩn bị đất trước 5 – 7 ngày.
Đất được đánh tơi xốp, dễ thoát nước, được cày xới 2 lần đạt tới độ sau 35 – 40cm. Phơi đất ải kiệt. Lên từng luống với độ rộng 1,3m, cao 15 – 20cm. Rãnh luống cần rộng từ 25 – 30m đảm bảo điều kiện thoát nước, dễ dàng đi lại chăm sóc và không gian phù hợp cho cây sinh trưởng.
Với quy mô thâm canh rộng lớn, để tiết kiệm chi phí nhân công và thời gian, bà con có thể sử dụng máy xới đất tạo rãnh 3A3Hp. Thiết bị sử dụng động cơ đầu nổ 3Hp, hoạt động ổn định, vận hành đơn giản. Lưỡi dao của máy có thể cày và xới tung đất đạt độ sâu từ 20 – 30cm. Vét đất sang 2 bên, tạo thành rãnh rộng 20cm, sâu 20 – 30cm. Có thể sử dụng trên đất thịt, đất cát, đất cát pha sử thịt nhẹ, đất phù sa ven sông…
Sau khi làm đất, tiến hành cuống hố trồng nghệ có đường kính rộng từ 80 – 100cm, sâu 10cm. Chú ý, khơi hố trồng theo kiểu so le nanh sấu để tăng không gian cho cây phát triển tốt nhất.
– Mật độ trồng
Một độ trồng thích hợp: hàng cách hàng 30cm, cây cách cây 35cm. Trồng 2 hàng trên 1 luống. Mật độ 30.000 – 35.000 gốc/ha.
– Cách trồng nghệ
Đặt củ nghệ giống xuống hố đất . Lấp 1 lớp đất mịn khoảng 5 – 7 cm. Không nên nén quá chặt sẽ khiến cho cây khó mọc mầm. Sau đó, dùng rơm rạ phủ mặt luống để duy trì độ ẩm của đất.
Chú ý, đặt gốc có độ nghiêng khoảng 45 độ. Phần mầm cây phải hướng về phía mặt trời. tất cả các củ giống đều cùng quay về 1 hướng.
Sau khi trồng 1 tuần phải kiểm tra lại xem mầm có tiếp tục phát triển không. Nếu không thì phải trồng bổ sung để kịp thời mùa vụ.
4. Chăm sóc cây nghệ
– Bón phân
1000m2 rộng trồng sẽ cần:
- Đạm Urê: 50kg
- Super lân: 100kg (dùng để bón lót toàn bộ)
- Kali: 10kg (dùng bón lót 5kg)
- Phân chuồng ủ hoai mục, tro bếp, đỗ tương nghiền, phân bón vi sinh.
Đem phân lân ủ với phân chuồng ngay từ đầu. Đảo đều, dùng bón lót. Kết hợp thêm 5kg kali. Không cho quá nhiều cây sẽ bị mặn, hỏng mầm.Bón lót: Tiến hành rải đều phân bón lót lên rãnh. Phủ đất mặt từ 2 – 5cm.
Bón thúc: chia thành 4 lần trong một mùa vụ:
– Lần 1: khi cây được từ 2 – 3 lá. dùng phân đạm urê pha với nước để tưới. Tỉ lệ: 1 thìa canh urê pha với 20 lít nước. Tưới 2 – 3 lần. Mỗi lần cách nhau từ 4 – 5 ngày.
– Lần 2: Khi cây bắt đầu đẻ thêm 2 – 3 cây nghệ con. Bón 5kg ure rải cách gốc khoảng 10cm. Duy trì trong 7 ngày.
Vào ngày thứ 90 sau khi trồng, sử dụng 5kg kali còn lại rải đều các luống, chú ý khoảng cách với gốc.
– Tưới nước
Cây nghệ vàng không chịu được ngập úng. Vì vậy, trong kỹ thuật trồng nghệ vàng, bà con chỉ cần giữ cho đất luôn ẩm là cây có thể sinh trưởng bình thường. Thời gian đầu mới trồng, sử dụng rơm ủ bên trên. Khi cây phát triển thành bụi, cũng có thể dùng rơm ủ gốc. Biện pháp này vừa giữ ẩm, vừa hạn chế cỏ dại rất tốt. Đồng thời khi sử dụng máy làm đất tạo rãnh, việc giữ nước, giữ ẩm cũng sẽ tốt hơn.
Khi trồng vào mùa khô (tháng 11 – 12 ở miền bắc), bà con nên duy trì tưới 2 ngày/lần vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Sử dụng thể thống vòi phun sương tưới tiêu để không làm cây con bị hỏng.
– Làm cỏ
Thời gian đầu khi cây còn nhỏ, chưa thành bụi, bà con có thể dùng cuốc, dao để làm sạch cỏ. Không để chúng tranh giành chất dinh dưỡng với bộ rễ nghệ vàng.
Thời gian sau khi cây đã phát triển thành bụi, diện tích thu hẹp, bà con nên dùng tay nhổ cỏ, làm sạch cỏ. Để giảm thời gian, nên thường xuyên thăm ruộng và làm cỏ. Tiến hành kết hợp với thời điểm bón phân, vun gốc.
Lưu ý: tuyệt đối không sử dụng thuốc trừ cỏ vì vừa làm tổn lại bộ rễ (củ nghệ vàng), vừa tiêu diệt các vi sinh vật có lợi trong đất khiến cho củ nghệ phát triển kém, củ nhỏ, hoạt tính không cao.
– Vun gốc
Khi trồng nghệ vàng, bà con cần tiến hành vun gốc khi cây đã có từ 3 – 4 cây con/bụi. Để cây sinh trưởng tốt nhất, bà con có thể trộn thêm 50% phân chuồng ủ hoai mục + 50% đất mịn để vun gốc cho cây trong lần đầu.
Quan sát khi thấy củ nghệ non lồi lên mặt đất thì vun gốc liên tục mỗi tháng một lần. Vun gốc kết hợp làm cỏ, xới xáo đất để đất mặt tơi xốp, thông thoáng. Chú ý không làm trầy xước củ nghệ hay đứt củ.
5. Phòng trừ sâu bệnh hại
Bản thân cây nghệ luôn có một mùi hăng và là dược liệu nên ít bị sâu bệnh tấn công ký sinh, gây hại. Đây cũng chính là lợi thế cho bà con nông dân khi trồng nghệ quy mô rộng lớn. Tuy nhiên vẫn cần chú ý một số dấu hiệu ở cây nghệ: thối củ, vàng lá, cháy lá… lại thường xuyên xảy ra trên cây nghệ.
“Những năm trước cây nghệ phát triển rất tốt, khoảng tháng 11 âm lịch sẽ cho thu hoạch với năng suất bình quân đạt từ 1,5 – 2 tấn/sào, đem lại thu nhập lớn. Nhưng không hiểu sao mùa nghệ năm nay, cây nghệ bắt đầu xuất hiện bệnh lạ. Ban đầu là héo ngọn lá, sau đó lan nhanh xuống cả thân khiến cây nghệ héo úa, củ nghệ đào lên bị thối.” Chia sẻ của gia đình chị Vũ Thị Thủy ở Quang Vinh, Hoàng Mai, Nghệ An.
Tiếp đó, nhiều hộ dân cũng gặp trường hợp tương tự. Khả năng lây lan cao, nguy cơ mất trắng là rất cao. Trong khi đó, cánh đồng không có dấu hiệu ngập nước. Và việc chăm bón vẫn diễn ra đúng như bình thường.
Bệnh thối củ
Bệnh thối củ là do nấm Fusarium solani gây ra (thối khô – bóp không thấy nước ra) và vi khuẩn Erwinia carotovora (thối nhũn – khi bóp bị chảy nước, mùi khó chịu).
Mùa mưa chính là thời điểm thuận lợi để nấm phát triển. Ngoài ra, việc canh tác liên tục nhiều năm trên 1 mảnh đất cũng khiến cây bị vi khuẩn tấn công.
Cách phòng bệnh:
- Đảm bảo độ ẩm vừa phải, tránh ngập úng.
- Khoảng cách trồng đúng quy định
- Sau 2 – 3 năm trồng nghệ, có thể trồng luân canh cây hoa màu khác để tránh dịch bệnh phát sinh.
Cách trị bệnh:
Bà con cần thường xuyên quan sát, phát hiện sớm để phòng trừ. Với những khóm đầu tiên bị bệnh, cần đảo, nhổ bỏ hết củ đi.
Đồng thời dùng vôi bột rắc vào khu vực bị bệnh. Rắc đều lên mặt đất rồi tưới nước nhẹ (nếu có mưa nhẹ thì không cần tưới).
Sau 3 – 5 ngày, dùng thuốc phun. Sử dụng CNX – CN + 3 in 1. Không phun trên tán nhiều mà nên tập trung phun xung quanh phần gốc để thuốc thấm dẫm xuống dưới đất. Liều lượng, tiến hành như sau:
- 500ml CNX – CN + 500ml 3 in 1 + 200 lít nước.
- Phun 2 – 3 lần, mỗi lần cách nhau 7 – 10 ngày.
6. Thu hoạch và bảo quản
Thu hoạch củ nghệ
Thời điểm thu hoạch nghệ vàng chuẩn nhất: Bà con lưu ý, khi cây nghệ vàng bắt đầu ngừng phát triển lá non. Lá già bắt đầu có dấu hiệu khô ở mép, ngả màu vàng nhạt. Dùng cuốc đào thử một gốc lên xem củ, nếu củ nghệ có màu vàng sẫm là thời điểm thích hợp để thu hoạch.
Thu hoạch nghệ vàng vào ngày khô ráo. Sau đó đem về nhà. Những củ đẹp, tốt đạt tiêu chuẩn thì để lại làm giống. Còn lại đem bán.
Bảo quản nghệ vàng
Đối với các hộ dân trồng kết hợp sản xuất tinh bột nghệ, cần phải rửa sạch, loại bỏ hết bùn đất. Máy rửa nghệ 3A XC500 chính là thiết bị lý tưởng để bà con rửa nghệ nhanh với số lượng lớn. Củ nghệ sạch đất. Tiết kiệm chi phí, nhân công, thời gian.
Máy có thể rửa được 300 – 350kg/h. Trầy xước bề mặt củ ít, mức độ làm sạch cao. Bà con cũng có thể tham khảo thêm máy nghiền nghệ 3A3Kw. Thiết bị chuyên dụng để nghiền củ nghệ tươi. Thành phẩm tiếp tục được tách nước, phơi khô làm tinh bột nghệ. năng suất làm việc đạt từ 300 – 350kg/ giờ.
Trên đây là kỹ thuật trồng nghệ vàng đầy đủ và chi tiết. Ứng dụng đúng cách, bà con sẽ có được mùa vụ bội thu, năng suất vượt trội. Chúc bà con thành công.
