Bí quyết – học phát âm tiếng anh trẻ em đơn giản tại nhà

Làm thế nào để giúp các học viên phát âm tiếng Anh tốt hơn? Mark Hancock, một giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm làm việc tại các trung tâm dạy Anh văn giao tiếp và là người chiến thắng giải thưởng ELTons 2018 trong lĩnh vực đổi mới giảng dạy tiếng Anh, sẽ mang đến cho chúng ta những thông tin thú vị ngay bên dưới.

Điều gì làm cho việc dạy phát âm tiếng Anh khác với dạy các kỹ năng còn lại?

Phát âm là một khía cạnh bao gồm các tính năng của ngôn ngữ (từ vựng và ngữ pháp) và kỹ năng (nói và nghe). Vì vậy, sẽ có rất nhiều thứ để bàn về phát âm hơn là chỉ đơn thuần tập trung vào việc “nghe và lặp lại”. Giống như từ vựng và ngữ pháp, giáo viên dạy phát âm nên hướng học viên đến việc lưu ý và hiểu các quy tắc, mô hình nằm bên dưới bề mặt của lời nói. Ví dụ: nếu một từ tiếng Anh có hai âm tiết, thì trọng âm thường nằm ở âm tiết thứ nhất thường dành cho danh từ và tính từ còn âm tiết thứ hai cho động từ.

Ngoài ra, phát âm là một phần của việc nói, nên nó cũng liên quan một chút đến thể chất của mỗi người. Để phát âm một ngôn ngữ mới, người học cần rèn luyện nhóm cơ mà họ sẽ sử dụng để biểu đạt lời nói. Bên cạnh đó, phát âm còn gắng với việc lắng nghe cách ngôn ngữ phát ra nên người học có thể luyện tập bằng cách tập trung vào những video tiếng Anh.

Lưỡi, môi và hàm đóng vai trò gì trong phát âm tiếng Anh?

Lưỡi, môi và hàm (là các bộ phận phát âm) đóng vai trò định hình phát âm của chúng ta. Khi học ngôn ngữ đầu tiên, chúng ta phát triển thói quen nói không có chủ ý. Đây cũng chính là điều khiến cho việc phát âm ngôn ngữ mới trở nên khó khăn, vì chúng ta vẫn giữ theo thói cũ như khi học ngôn ngữ đầu tiên.

Theo Tracey Derwing và Murray Munro, tác giả của quyển Pronunciation Fundamentals, hầu hết những người học một ngôn ngữ mới sẽ giữ các nét đặc trưng về phong cách, giọng điệu của ngôn ngữ đầu tiên. Tuy nhiên, giọng điệu không nhất thiết là một vấn đề. Bạn có thể giữ giọng điệu riêng của bạn và người nghe vẫn có thể hiểu ý bạn.

Sự thay đổi lớn nhất trong lĩnh vực giảng dạy tiếng Anh

Tiếng Anh đã trở thành ngôn ngữ chung hay ngôn ngữ mà mọi người sử dụng để giao tiếp với nhau trên toàn cầu. Người nói các ngôn ngữ khác nhau trên thế giới cũng sử dụng tiếng Anh để giao tiếp, ngay cả khi không có sự hiện diện của dân bản ngữ.

Trong cuốn sách Âm vị học, tiếng Anh như một ngôn ngữ quốc tế, Jennifer Jenkins lập luận rằng vai trò của tiếng Anh là một ngôn ngữ chung và có liên quan đến việc dạy phát âm. Mục tiêu không phải là phát âm tiếng Anh như người bản ngữ, mà là để giao tiếp hiệu quả trong bối cảnh toàn cầu.

Lời khuyên cho người muốn dạy tiếng Anh ở một quốc gia không sử dụng tiếng Anh

Mục tiêu của người học tiếng Anh có thể là để giao tiếp với những người đến từ các quốc gia khác chứ không nhất thiết với người bản ngữ. Với mục tiêu này, giáo viên nên tập trung nhiều hơn vào các khía cạnh của phát âm nhất là những khía cạnh giúp người nghe có thể hiểu dễ dàng ý của người nói.

Một số tính năng của phát âm là làm cho người nghe nhận được thông điệp rõ ràng hơn. Ví dụ như sự khác biệt rõ ràng giữa âm / r / và / l /. Giáo viên có thể dạy phát âm hoặc luyện tập trí não với các hoạt động giao tiếp. Ví dụ ta sử dụng âm  / r / và / l /, hãy đặt các cặp từ như correct và collect vào một trò chơi và sự thành công của trò chơi này phụ thuộc vào khả năng học viên nghe và nêu ra điểm khác biệt.

Người dạy cũng có thể hướng học viên về các đặc điểm khác của phát âm – yếu tố giúp các từ dễ nói hơn, chẳng hạn như thay vì nói going to, hãy sử dụng gonna để câu nói trở nên dễ hơn và gần hơn với việc phát âm của nhiều người bản ngữ. Tuy nhiên, sử dụng từ nào là tùy chọn vì hầu hết người nghe sẽ hiểu gonna hoặc going to.

Lời khuyên cho học viên muốn tăng cường kỹ năng ngôn ngữ và phát âm

Chú ý xem môi, lưỡi, hàm và cổ họng của bạn đang hoạt động ra sao khi bạn nói tiếng Anh và cả tiếng mẹ đẻ. Ví dụ, khi bạn nói âm / t /, hãy chú ý đến đầu lưỡi của bạn, nó có chạm vào mặt sau răng của bạn? hoặc vòm họng phía trên? Nó giống âm / d / như thế nào? Nó khác nhau như thế nào?

Việc quyết định học tiếng Anh với giọng Anh hoặc giọng Mỹ không phải là mục tiêu hữu ích cho người học. Thay vào đó, tập trung vào các tính năng phát âm nhất là với những tính năng có nguy cơ làm sai lệch thông điệp của bạn. Ví dụ, người nói tiếng Việt có thể bỏ lỡ phụ âm cuối trong các từ và người nói tiếng Đức có thể nhầm lẫn âm / v / và / w /. Điều này có thể gây khó khăn cho người nghe khi muốn nghe hiểu một số từ.

Các vấn đề phát âm phổ biến của người học ngôn ngữ

Các vấn đề phát âm nghiêm trọng nhất là những vấn đề mà chúng ta không biết. Ví dụ, những người nói tiếng Tây Ban Nha đã tạo ra âm thanh giống với tiếng Anh / b / và / v /. Tuy nhiên, trong tiếng Tây Ban Nha, / b / và / v / là allophones – biến thể của cùng một âm thanh. Người nghe tiếng Tây Ban Nha có thể không nhận thấy sự khác biệt, bởi vì nghe cũng như như nói một ngôn ngữ là một thói quen chúng ta hình thành trong thời thơ ấu. Nếu trong tiếng mẹ đẻ có một sự khác biệt nào đó không đáng kể, chúng ta cũng sẽ không nhận thấy nó trong ngôn ngữ mà chúng ta đang học.

Giáo viên cần giúp người học chú ý các đặc điểm như vậy trong ngôn ngữ đang hướng đến. Chúng ta có thể làm điều đó bằng cách dạy một đoạn văn ngắn bao gồm nhiều ví dụ về âm, làm các âm này trở nên nổi bật gây sự chú ý cho người học. Vậy làm thế nào người học có thể lựa chọn khi sử dụng homonyms (những từ được viết hoặc phát âm giống nhau nhưng nghĩa khác nhau), homophones (những từ phát âm giống nhau nhưng khác nhau về cách viết và nghĩa), homographs (những từ được viết giống nhau, nhưng nghĩa khác nhau và thường được phát âm khác nhau) hay heteronyms (những từ có cách viết giống nhau nhưng phát âm và nghĩa khác nhau)?

Viết chính tả tiếng Anh chính là câu trả lời phù hợp nhất. Mặc dù không có nhiều người học, nhưng chính tả thường đi song song với lời nói, chỉ là mỗi bên sẽ triển khai theo một hướng khác nhau. Do đó, thường có nhiều cách viết cho cùng một chuỗi âm thanh. Điều này dẫn đến các từ đồng âm như ‘piece’ và ‘peace’. Ngược lại, cùng một chuỗi các chữ cái có thể được phát âm khác nhau, dẫn đến các chữ đồng âm như row (dòng) và row (đối số).

Homophones và homographs được xem là thách thức đối với người học tiếng Anh, nhưng chúng không phải vấn đề chính mà là một vấn đề lớn hơn – chính là mối quan hệ bất thường giữa chính tả và âm thanh trong tiếng Anh. Một trong những cách tốt nhất để truyền tải sự chú ý về các âm cho người học là cho họ tham gia vào các trò chơi.

Ví dụ, thách thức người học thêm âm / k / hoặc / g / vào đầu danh sách các từ:

•  Aim
• Lime
• Air
• Ache
• White
• Lose 

Với những âm mới thêm vào, các từ thay đổi hoàn toàn:

• Game
• Climb
• Care
• Cake
• Quite
• Clues

Hoặc, yêu cầu người học thay đổi cách đánh vần của một danh sách các từ:

• Plan
• Pan
• Man
• Ran
• Hat
• At

Có thể người học sẽ phát âm Spain hoặc late:

• Plane/plain
• Pain
• Main
• Rain
• Hate
• Ate/eight

Hy vọng với những chia sẻ của Mark Hancock sẽ mang lại cho các bạn cái nhìn mới mẻ hơn về việc học ngoại ngữ. Ngoài ra, bạn có thể đăng ký tham gia lớp học tại trung tâm dạy Anh văn giao tiếp để được giáo viên hướng cụ thể, vì phát âm không phải là chuyện đơn giản, một người thầy giàu kinh nghiệm vẫn là lựa chọn tuyệt vời dành cho bạn.